پرده سینما
هفدهم ژانویه مصادف با صد و شانزدهمین سالگرد تولد آل کاپون است؛ او در ۱۷ ژانویه ۱۸۹۹ در بروکلین، نیویورک متولد شد. کاپون، بزرگترین سمبل قانونشکنی در خلال دهه بیست میلادی آمریکا بود. او در این دوره آنقدر مشهور بود که حتی کارگردانان هم نتوانستند از کاراکتر او بگذرند. تاکنون کاپون، الهامبخش دهها اقتباس سینمایی و تلویزیونی بوده است. اما اولین فیلم راجع به او در همان زمانی ساخته شد که او هنوز تیتر یک خبرها بود. در اینجا به مرور برخی از مشهورترین اقتباسهای سینمایی و تلویزیونی تأثیرپذیرفته از این شخصیت میپردازیم.
۱- صورت زخمی ۱۹۳۲
فیلم «صورت زخمی» به کارگردانی هاوارد هاکس در سال ۱۹۳۲ مقارن با آغاز محکومیت یازده سال کاپون به جرم فرار از مالیات اکران شد. با اینکه کاراکتر اصلی این فیلم «آنتونی کامونته» نام دارد، اما تردید کمی وجود دارد که تولیدکنندگان برای ساختن این شخصیت فردی بهجز آل کاپون را مدنظر داشته باشند! بهغیر از یکی بودن حروف اول اسامی (الف و ک). نام فیلم «صورت زخمی» اشاره مستقیم به کاپون دارد که یک زخم مشهور در صورتاش دیده میشد (این زخم یادگاری از ۱۸ سالگیاش بود). نقش کامونته در این فیلم توسط پائول مونی بازی شد (او چهار سال بعد برای بازی در فیلم داستانی لوئی پاستور برنده جایزه اسکار شد). او یک تبهکار روانی را به تصویر کشید که از مسلسل دستی تامسون استفاده میکند. بوریس کارلوف (بازیگر هیولای فرانکشتاین) هم در نقش مکمل بازی میکرد. در فیلم اشارات آشکاری به حوادث مرتبط با کاپون وجوددارد، از کشتار روز ولنتاین گرفته، تا فعالیتهای غیرقانونی و کشتار دشمنان و مخالفان. با این حال پایان فیلم متفاوت از پایان سرگذشت کاپون است و در آن آنتونی کامونته به دست پلیس به قتل میرسد.
۲- سریال تسخیرناپذیران ۱۹۵۹
نویل برند که امروزه بیشتر بهدلیل افتخاراتاش در جنگ جهانی دوم شناخته میشود، بازیگر دیگری است که در نقش کاپون ظاهر شده. او با صدای کلفت و چهره خشونتآمیزش برای چهار سال (از ۱۹۵۹ تا ۱۹۶۳) در سریال تلویزیونی «تسخیرناپذیران» در نقش کاپون بازی کرد. نویل برند در این سریال جدی، اجرایی جالب داشت. او در یک لحظه خندان بود و در لحظه دیگر چنان خشمگین بود که نزدیکاناش حتی جرأت نزدیک شدن به او را نداشتند. در این سریال دستگیری آل کاپون و محکومیتاش به نمایش درمیآید، همچنین در دو قسمت تلاش همدستاناش نشان داده میشود که سعی میکنند از قطاری که او را به زندان آلکاتراز منتقل میکند، کاپون را نجات دهند. سریال چنان موفقیتآمیز از آب درآمد که یک اقتباس دوساعته از آن بهصورت فیلم درآمد و در ۱۹۶۲ اکران شد.
۳- آل کاپون ۱۹۵۹
موثقترین و دقیقترین اثر سینمایی از زندگی این کاراکتر، فیلم «آل کاپون» به کارگردانی ریچارد ویلسون است که روی داستان حقیقی متمرکز است و داستان آل کاپون را از ابتدا که در نیویورک یک خلافکار معمولی بود تا زمانی که در شیکاگو به یک نماد تبهکاری تبدیل شد، به تصویر میکشد. در این فیلم راد استایگر (که ده سال بعد برای بازی در فیلم «در گرمای شب» برنده جایزه اسکار شد) در نقش کاپون بازی میکند. او شباهت ظاهری با آل کاپون داشت، در این فیلم از اسناد واقعی برای نشان دادن تصویر واضحی از وقایع آن سالها استفاده شده و فساد دستگاه پلیس آمریکا نیز به نمایش درآمده است. همچنین دستیاران و همراهان کاپون همچون جیک لینگل، جانی توریو و جیک گزیک نیز در این فیلم دیده میشوند. صحنه آخر این فیلم تلاش برای قتل آل کاپون در زندان توسط یکی از همسلولیهاست.
۴- کشتار روز سنولنتاین ۱۹۶۷
«کشتار روز سنولنتاین» متمرکز بر رقابت میان کاپون و دیگر گانگستر مشهور شیکاگو، «بازک موران» است. کارگردان راجر کورمن برای بهکارگیری فرد نحیفی همچون جیسون روباردز (بازیگر فیلم همه مردان رئیسجمهور ۱۹۶۷) در نقش آل کاپون در این فیلم مورد نقد قرار گرفته است. در ابتدا کورمن قصد داشت از اورسن ولز در این نقش استفاده کند، اما ولز بهدلیل مشغولیت در فیلمی دیگر این پیشنهاد را رد کرد. روباردز شباهتی به کاپون واقعی نداشت و تنها در فیلم دمدمیمزاج به تصویر کشیده شد. سینمایی «کشتار روز سنولنتاین» سیر مستندی از رویدادهای منتهی به این واقعه را به تصویر میکشد و بر ماهیت سیسیلی مافیا و ارتباطش با فرد غیرسیسیلی مانند کاپون تأکید دارد. بسیاری بر این باورند که اگر اورسن ولز در نقش کاپون بازی میکرد، این فیلم موفقیت بیشتری کسب میکرد. از سوی دیگر این فیلم یک نمونه بارز از خصوصیت تطبیقپذیری کارگردانی کورمن را نشان میدهد.
۵- کاپون ۱۹۷۵
در سال ۱۹۷۵، بن گازارا در زمان اوج سینمای گانگستری، در سینمایی «کاپون» به کارگردانی استیو کارور در نقش آل کاپون ظاهر شد. این فیلم تنها یکی از فیلمهایی بود که درباره ظهور پدرخوانده در این سالها ساخته شد. در این فیلم صحنههای خونریزی و خشونت بیپرده به نمایش درمیآید. تصویر گازارا از آل کاپون در این فیلم تقلیدی از دیگر آثار گانگستری این دوره بود اما کاراکتر متفاوتتری را نسبت به سایر اقتباسهای کاپون به نمایش گذاشت. درحالیکه در بخشهایی از فیلم کاپون یک فرد کاملاً فاقد احساس تصویر میشود، یک کاراکتر خیالی با بازی سوزان بلیکلی در فیلم خلق شده، که کاپون عاشق و دلباخته او است. همچنین در این فیلم کاپون یک فرد جذاب و فریبنده توصیف میشود و اشارهای بر سالهای اولیه زندگیاش نمیشود. در این فیلم سیلوستر استالونه (پیش از کسب شهرتاش در فیلم راکی) در نقش یکی از عوامل وفادار کاپون بازی میکند که پس از مرگ کاپون بر سر قبرش حاضر میشود. هری گواردینو (بازیگر فیلم «هری کثیف» و برنده جایزه گلدن گلوب) نیز در این فیلم نقش جانی توریو را بازی کرده است.
۶- تسخیرناپذیران ۱۹۸۷
شاید مشهورترین سینمایی که به ماجرای کاپون پرداخته، سینمایی تسخیرناپذیران به کارگردانی برایان دیپالما باشد که به شرح رویدادها در سال ۱۹۳۰ میپردازد. در ابتدا قرار بود باب هاسکینز نقش کاپون را بازی کند که در آن سالها شباهت زیادی با کاپون داشت ولی انتخاب اول استودیو رابرت دنیرو بود. دنیرو که همواره فردی روشمند بوده، وزناش را برای این فیلم افزایش داد و حتی بر پوشیدن همان مدل زیرپیراهن ابریشمی اصلی آل کاپون (که در فیلم حتی دیده نمیشود) نیز تأکید داشت، اما در این فیلم برخلاف دیگر اقتباسهای کاپون، بهجای تأکید بر او، تمرکز بیشتر بر الیوت نس (که کوین کاستنر نقشاش را بازی میکند) و گروه تسخیرناپذیرش است که بهطور خستگیناپذیری برای به زیر کشیدن کاپون جنایتکار و امپراتوریاش تلاش میکنند! کاپون یک کاراکتر کاملاً شرور معرفی شده که کوچکترین ترحمی را برنمیانگیزد. بازی دنیرو در این فیلم بسیار نمادین و کوتاه است. این فیلم یکی از شاهکارهای دهه ۸۰ میلادی، چه از نظر بازیگری و چه از نظر کارگردانی است. فیلم از منظر تعلیق و اکشن خوب از آب درآمده و دیپالما جنبههایی ناب به فیلم بخشیده است. فیلم نامزد چهار جایزه اسکار شد و شان کانری (بازیگر سرشناس فیلمهای ۰۰۷) برای بازی در نقش جیم ملون یکی از اعضای گروه تسخیرناپذیران برای این فیلم برنده جایزه اسکار شد.
پدرخوانده به آل کاپون ربط دارد؟
اینطور بهنظر نمیرسد! پدرخوانده درباره پنج خانواده جنایتکار بزرگ در نیویورک در دهه ۴۰ و ۵۰ میلادی است. درحالیکه عصر کاپون در دهه بیست میلادی است. اما اشاراتی کلی بین این دو گانگستر وجود دارد. در رمان پدرخوانده، اشاره میشود که آل کاپون در جنگ بر سر روغن زیتون شرکت داشته و دو نفر از افرادش را به حمایت از ویتو گورلئونه فرستاده، اما آنها توسط لوکا برازی کشته میشوند. درحقیقت در زمان مورد اشاره آل کاپون در زندان بوده است و این توانایی را نداشته! ماریو پوزو نویسنده پدرخوانده احتمالاً تا حدودی از کاپون الهام گرفته، بهعنوان مثال اسم پسر بزرگتر کاپون نیز سانی بوده، اگرچه سانی کاپون کسب و کار پدرش را ادامه نداد، شباهت دیگر این دو گانگستر محتاط بودن هر دو در تجارت است اگرچه هر دو، هر زمان که لازم بود، از خشونت نیز استفاده میکردند. با این حال به باور عمومی ماریو پوزو، ویتو کورلئونه را براساس تبهکار دیگری بهنام فرانک کاستلو آفریده، فرانک کاستلو گانگستر ایتالیایی-آمریکایی، از تأثیرگذارترین افراد در دنیای تبهکاران در آمریکا بهحساب میآید. فرانک کاستلو با توجه به مداخلات سیاسیاش بهعنوان «نخستوزیر جنایت» نیز شناخته میشود.
● پرده سینما، این گزارش را که توسط نوید فرخی تهیه شده از همشهری دانستنیها انتخاب و پش از ویرایش، منتشر کرد.
انتشار مقالات سایت "پرده سینما" در سایر پایگاه های اینترنتی ممنوع است. |
|