| صفحه اصلی | تماس با ما | مباحث تئوريك | تاريخ سينما | طعم سینما | معبد خاطرهها | سينما و ادبيات | سينماي معاصر | دوبله فارسي | سينماي ايران | درباره ما |
طوفان حتمی است؛ نگاهی به «پناه بگیر» ساخته‌ی جف نيكولز | |
| پیمان عباسی‌نیا
هر پنجشنبه، طعم سینما را در پرده سینما بچشید!
با طعم سینما، سینما را از دریچه ای تازه ببینید!
نقد و بررسی فیلمهای مهم تاریخ سینما در طعم سینما
Take Shelter
كارگردان: جف نيكولز
فيلمنامه: جف نيكولز
بازيگران: مايكل شانُن، جسيكا چستين، شیا ویگام و...
محصول: آمریکا، ۲۰۱۱
مدت: ۱۲۱ دقیقه
گونه: درام، هیجان‌انگیز
بودجه: ۵ میلیون دلار
فروش: بیش‌تر از ۳ میلیون دلار
درجه‌بندی: R
جوایز مهم: بهترین فیلم هفته‌ی منتقدان کن ۲۰۱۱
■ طعم سینما - شماره‌ی ۲: پناه بگیر (Take Shelter)
شاید شما هم -مثل نگارنده- در برابر فیلم‌هایی که به ترس از وقوع حوادث طبیعی می‌پردازند، دافعه داشته باشید؛ اما پیشنهاد می‌کنم موقتاً آن قبیل تولیدات سینما را فراموش کنید چرا که پناه بگیر از جنس دیگری است! فیلم چه از نظر کیفیت بصری و چه به‌لحاظ انتخاب شیوه‌ی روایت داستان‌اش چند سروُگردن از فیلمهای این‌چنینی بالاتر قرار می‌گیرد. جلوه‌های ویژه‌ی پناه بگیر، علی‌الخصوص در سکانس به تصویر کشیدن یکی از کابوس‌های کُرتیس -همانی که تمام اسباب و اثاثیه‌ی خانه از زمین کنده می‌شود- بسیار خوب و باورپذیر از آب درآمده‌اند.
کُرتیس در پناه بگیر دچار همان ترس و وحشتی است که اجداد و نیاکان نخستین‌اش بوده‌اند. نیکولز به‌جای دستاویز قرار دادن اجنه و ارواح خبیثه یا شیاطین نابکار، به سراغ یکی از هراس‌های ازلی -ابدی نوع بشر رفته که اتفاقاً از درون‌مایه‌های مشترک اساطیری است: "افسانه‌ی طوفان بزرگ". در «این افسانه، اغلب کلّ جهان زیر آب می‌رود. تنها یک تن با خانواده‌اش موفق به فرار می‌شوند و از طوفان جان سالم به‌در می‌برند، چون شخص مزبور قبلاً از این حادثه‌ی غیرطبیعی باخبر می‌گردد. پس کشتی‌ای می‌سازد و بدین‌طریق، خود و خانواده‌اش را از طوفان می‌رهاند.» [۱] در اینجا، پناهگاه زیرزمینی کُرتیس درواقع نقش همان کشتی نجات‌بخش را ایفا می‌کند که در قصه‌هایی کهن نظیر نوح در "سِفر پیدایش"، خیسوتروس [۲] در "تاریخ بروسوس"، اوتَنه‌پیشتیم [۳] در "حماسه‌ی گیل‌گمش" و زیوسودرا [۴] در "لوحه‌ی مکشوفه از نیپور" به آن‌ها اشاره شده است.
اضطراب‌های کُرتیس - که در طول فیلم پی می‌بریم مادرش در ۳۰ سالگی مبتلا به اسکیزوفرنی شده است -به‌مرور اوج بیش‌تری می‌گیرد تا جایی که بیکار می‌شود و مردم روستا فکر می‌کنند عقلش را از دست داده است. پس از اینکه فکر ساخت پناهگاه به ذهن کُرتیس میرسد، عمده‌ی زمان فیلم به آماده‌سازی و تجهیز پناهگاه مورد نظر اختصاص پیدا می‌کند؛ چنین مضمونی گرچه کسل‌کننده به‌نظر می‌آید، اما پناه بگیر خوشبختانه خواب‌آور نیست و کنجکاوی تماشاگر را برای سر درآوردن از اینکه عاقبت پناهگاه کُرتیس به دردی خواهد خورد یا نه؟... به‌خوبی برمی‌انگیزد. علاوه بر اسپشیال افکت درست‌وُحسابی و به‌اندازه‌ی پناه بگیر، فیلمبرداری کار هم قابل توجه است و قاب‌هایی چشم‌نواز تحویلمان می‌دهد.
از بازیگران خانواده‌ی کُرتیس - که قصه بر محور آن‌ها می‌چرخد - تا ایفاگران نقش‌های کوچکی مثل روستایی‌ها و همکاران کُرتیس، هریک به سهم خود، بازی قابل قبولی داشته‌اند که نشان از انتخاب درست بازیگران پناه بگیر دارد. مايكل شانُن -بازیگر ثابت فیلمهای نيكولز- که فیلم بر اکشن‌ها و ری‌اکشن‌های او بیش از سایر بازیگران متکی است، چنان متقاعدکننده ظاهر می‌شود که با او همدردی می‌کنیم و حتی از مردم -مخصوصاً در سکانس منقلب‌کننده‌ای که کُرتیس با از کوره در رفتن‌اش در حضور اهالی روستا بر درماندگی‌اش صحه می‌گذارد- کینه به دل می‌گیریم که چرا هشدارهایش را جدی نمی‌گیرند. جسيكا چستين هم خیلی خوب از عهده‌ی اجرای نقش یک زن ساده‌ی خانه‌دار برآمده است؛ زنی که زندگی مشترک‌اش را دوست دارد و پشت همسرش را تحت هیچ شرایطی خالی نمی‌کند.
نیمه‌شبی که کُرتیس و خانواده‌اش بالاخره راهی پناهگاه می‌شوند، تصور می‌کنیم کابوس‌ها به حقیقت پیوسته‌اند و فیلم بناست تمام شود؛ اما وقتی کُرتیس با شک و تردید بسیار - پس از اصرارهای همسرش - راضی می‌شود که از پناهگاه بیرون بیاید، درمی‌یابیم فقط طوفانی جزئی رخ داده و آخرالزمان مدّنظر کُرتیس هنوز فرانرسیده است.
نيكولز سعی کرده پایانی متفاوت برای پناه بگیر رقم بزند؛ یک پایان‌بندی تا حدی گنگ و ابهام‌آمیز، چرا که شاید از خودمان بپرسیم آیا این هم یکی دیگر از کابوس‌های کُرتیس نیست؟! ممکن است سکانس آخر پناه بگیر را هم‌ارز باقی فیلم دوست نداشته باشیم؛ اما به‌هیچ‌وجه دلیل نمی‌شود تا پناه بگیر را یک‌سره بی‌تأثیر، کم‌اهمیت و یا بی‌رحمانه‌تر: "سطحی" خطاب کنیم...
از آنجا که نیکولز - در مقام نویسنده و کارگردان اثر - تکلیف‌اش با خودش روشن بوده و از ابتدا می‌دانسته قرار است به کجا برسد، طی تایم ۲ ساعته‌ی پناه بگیر شاهد تغییر لحن و از کف رفتن ریتم فیلم نیستیم؛ به‌تعبیری، جف نيكولز در پناه بگیر هم‌چون نقال باتجربه‌ای است که به‌خوبی بر نحوه‌ی روایت داستان‌اش اشراف دارد، پس آرام و باطمأنینه صحنه‌گردانی می‌کند.
پیمان عباسی نیا
پنجشنبه ۲۲ خرداد ۱۳۹۳
[۱]: از کتاب "دانشنامه‌ی اساطیر جهان"، زیر نظر رکس وارنر، برگردان ابوالقاسم اسماعیل‌پور، انتشارات اسطوره، چاپ چهارم، ۱۳۸۹، صفحه‌ی ۴۳.
[۲]: Xisuthros
[۳]: Utanapishtim [۴]: Ziusudra
برای مطالعه‌ی شماره‌های دیگر، می‌توانید لینک زیر را کلیک کنید:
| |
| تاريخ ارسال: 1393/3/22 | |
| کلید واژه‌ها: | |
پناه بگیر| نظرات خوانندگان | ||
| >>>افشین میری: سلام متاسفانه نقد شما اصلا ربطی به موضوع فیلم نداشت همانطور که در فیلم اشاره شد راجع به شیوع بیماری آنفولانزای پرندگان بود
چهارشنبه 13 فرورد¡ |
||
| >>>R*Amin : مايكل شانُن، جسيكا چستين هر دو تاشون خوب بودن.مايكل شانُن بهتر تر!!!
پنجشنبه 12 تير 1393 |
||
| >>>کیانوش: نقدخوبی بود ممنون آقای الماسی نیا.
سه‌شنبه 10 تير 1393 |
||
| >>>عادل.صاد: کُرتیس در پناه بگیر دچار همان ترس و وحشتی است که اجداد و نیاکان نخستین‌اش بوده‌اند. این جمله و مبحث و ربط دادن آن به اسطوره به نظریات یونگ و فروید و ناخودآگاه جمعی و... هم ربط پیدا میکرد. عجب منظری! ازون سری نقد ها ی خوبی ست که پرده سینما تنها جایی هست که منتشر میکنه! خسته نباشید لذت بردم.
جمعه 6 تير 1393 |
||
| >>>*عنایتی*: نيكولز سعی کرده پایانی متفاوت برای پناه بگیر رقم بزند؛ یک پایان‌بندی تا حدی گنگ و ابهام‌آمیز، چرا که شاید از خودمان بپرسیم آیا این هم یکی دیگر از کابوس‌های کُرتیس نیست؟! من هم فکر کردم باز هم کابوس...
شنبه 31 خرداد 1393 |
||
| >>>HOMA: با اینکه پایانش را دوست نداشتم:-( اما فیلم قابل قبولی بود در نوع خودش! بازی مايكل شانُن، جسيكا چستين هم خوب بود! تعهد به خانواده و وفاداری موج مثبتی بود که در کل فیلم جریان داشت. مرسی از نقد جالبتون.
جمعه 30 خرداد 1393 |
||
| >>>حسام الدین: جالب بود در تحلیل تان اشاره کردید به \"تمام اسباب و اثاثیه‌ی خانه از زمین کنده می‌شود- بسیار خوب و باورپذیر از آب درآمده‌اند.\" این سکانس مورد علاقه ی من در این فیلم بود البته جایی که عده ای در باران به کُرتیس حمله می کنند و دختر کوچکش را از ماشین میدزدند را نیز دوست داشتم. ممنوم و شاد باشید.
سه‌شنبه 27 خرداد 1393 |
||
| >>>حسین: سلام و خداقوت. فیلم خوب بود اما کشدار شدن ماجرای اینکه آیا کُرتیس توهم دارد یا واقعیتی در کار است بیش از حد طول کشید... انتخاب مايكل شانُن به عنوان فردی که ناراحت و عصبی است انتخاب خوبی بود به خاطر فرم صورت و توان انتقال این عصبیت و ناراحتی چند ساله... متشکر و شاد و پیروز باشید.
دوشنبه 26 خرداد 1393 |
||
| >>>بهرام.نون: طعم سینما مبارک! پایان بهتری را انتظار داشتم از فیلم. نقد خوبی خواندم پاینده باشید.
يكشنبه 25 خرداد 1393 |
||
| >>>ناصر: سلام بازی مايكل شانُن، جسيكا چستين هر دم خوب و قابل قبول بود. مایکل مردی با درگیری های ذهنی و جسیکا زنی متعهد و خانواده دوست و کمی معمولی... ماجراجویی جذابی بود تماشای این فیلم. ممنونم و پیروز و سربلند باشید.
شنبه 24 خرداد 1393 |
||
| >>>yasin: *سلام. جالب بود که از دانشنامه ی اساطیر برای نوشتن نقد فیلم استفاده کردید! و البته جالب تر که قید کردید! منم فیلم رو دوست داشتم و از دیدنش پشیمون نشدم اتفاقاً اگر اونطور که ما فکر می کردیم طوفان بپا میشد کار کمی آبکی میشد*
جمعه 23 خرداد 1393 |
||
| >>>asal: جسيكا چستين بازی خوبی داشت. در کل فیلم خوبی بود اما انتظار برای دانستن اینکه این توهم کی به انتها میرسد کار سختی بود:-( متشکرم و شاد باشید.
جمعه 23 خرداد 1393 |
||
| >>>ساناز.ر: سلام. من این فیلم رو دیدم. خیلی شاهکار نیست اما خوبه. دیدنش از ندیدنش بهتره. جالب بود یادداشت تون. ممنونم. موفق باشید همیشه.
جمعه 23 خرداد 1393 |
||
| >>>َََAli.n: سلام. آقا ممنون از معرفی تون.
پنجشنبه 22 خرداد 1393 |
||
| >>>زینب کریمی: با سلام و عرض خسته‌نباشید. ارجاعتان به کتاب دانشنامه اساطیر جهان جالب بود و نوید درک جانمایه فیلم را می‌داد. خوشحالم که طعم سینما را ادامه دادید و هر روز بهتر از دیروز!
پنجشنبه 22 خرداد 1393 |
| صفحه اصلی | تماس با ما | فروش فیلم ایران | فروش فیلم جهان | خبر | تئاتر و تلویزیون | کتاب سینمایی | نقد خوانندگان | گالری عکس | یادداشت سردبیر | آگهی |