وقتی بلاک‌باستر «بتمن در برابر سوپرمن: ظهور عدالت» (Batman v Superman: Dawn of Justice) که خیلی‌ها در انتظار دیدن آن هستند، بالاخره سال 2016 روی پرده سینماها برود، مبارز نقاب‌دار و مرد فولادین تنها ابرقهرمانانی نیستند که در سینماها با هم رودررو شده‌اند. استودیوهای هالیوود برنامه اکران عمومی خود را تا سال 2020 میلادی تعیین کرده‌اند و چیزی که مشخص است، در سال‌های پیش رو فیلم‌های ساخته‌شده از روی قصه‌های مصور گیشه‌های فروش را در کنترل خود خواهند داشت.

شرکت برادران وارنر پاییز سال گذشته طرح خود را برای ساخت 10 فیلم بر اساس قصه‌های مصور دی‌سی در پنج سال آینده اعلام کرد. فیلم «بتمن در برابر سوپرمن: ظهور عدالت» به کارگردانی زاک اسنایدر 25 مارس 2016 روی پرده می‌رود. در پی آن «جوخه خودکشی» اوت آینده اکران می‌شود. بعد نوبت به «واندر وومن» در پاییز 2016 می‌رسد و فیلم جدید اسنایدر به نام «لیگ عدالت» در سال 2017 اکران خواهد شد. در سال 2018 هم فیلم‌های «آکوامن»، «شزم»، قسمت دوم «لیگ عدالت» و «فلش» اکران می‌شوند و در سالهای 2019 و 2020 نوبت به «سایبورگ» و «گرین لانترن» می‌رسد. اسنایدر درباره این برنامه ساخت و اکران می‌گوید: «به نظرم درست مثل ماراتن است. شاید هم ماراتن  داخل ماراتن. درست مثل این که از عمیق‌ترین نقطه امریکا - دره مرگ - به بالاترین نقطه - قله ویتنی - صعود کنی. واقعا کار بزرگی است.»

در این زمانه فیلم‌های بزرگ تنها نمی‌توانند به تماشایی بودن متکی باشند و باید در بین سایر فیلم‌ها قابل تشخیص و دارای برند باشند. فیلم‌های اسنایدر همیشه عناوینی داشته‌اند که بیشتر مبارزات داخل رینگ را یادآور می‌شده تا یک فیلم پرفروش تابستانی ولی با این همه وقتی فیلم اکران می‌شود، کمتر کسی به اسم اسنایدر اشاره می‌کند. وقتی هم سراغ داستان فیلم «بتمن در برابر سوپرمن: ظهور عدالت» را از بازیگران می‌گیریم، هیچ‌کدام حاضر به صحبت کردن درباره آن نیستند مثلا جسی آیزنبرگ که نقش لکس لاتور میلیونر را ایفا می‌کند. او خیلی دوست دارد درباره فیلم صحبت کند، اما به ما می‌گوید استودیو همه‌چیز را برای او مشخص کرده و او تنها می‌تواند همان بخش‌هایی را که در تیزر فیلم دیده می‌شود، برای ما توضیح دهد.

اما جالب است بدانیم اصلا قرار نبوده در فیلم «بتمن در برابر سوپرمن»، شخصیت بتمن وجود داشته باشد و فیلم ابتدا به ‌عنوان قسمت دوم «مرد فولادین» مطرح شده بود که سال 2013 حدود 668 میلیون دلار در جهان فروخت. اسنایدر درباره آن بیشتر توضیح می‌دهد: «یادم می‌آید داشتیم صحبت می‌کردیم که شخصیت منفی بعدی مقابل سوپرمن چه کسی باشد و صحبت از حمله جدید موجودات بیگانه کاملا منتفی شده بود. بعد ناگهان در نشستی که با دیوید گویر، فیلمنامه‌نویس داشتیم، من پیشنهاد جدیدی را مطرح کردم که در انتهای فیلم سوپرمن محموله‌ای از کریپتونایت را به وین مانور تحویل بدهد. همه با این پیشنهاد موافقت کردند و ماجرا تصویب شد.»

هنری کاویل 32 ساله که نقش کلارک کنت/سوپرمن در فیلم «مرد فولادین» را در «بتمن در برابر سوپرمن» تکرار می‌کند، گفت: «تا جایی که به شخصیت سوپرمن مربوط می‌شد، این فیلم دنباله فیلم قبلی نیست و بیشتر معرفی حضور بتمن در فیلم است و گسترش دنیایی که در فیلم «مرد فولادین» با آن آشنا شده بودیم.» زمانی که مسئولان استودیو برای نقش بروس وین/بتمن به سراغ بن افلک 42 ساله رفتند، اولین واکنش او همان چیزی بود که انتظارش را داشتند: «به آن‌ها گفتم شما مطمئن هستید؟ من 41 ساله بودم و تازه «آرگو» را تمام کرده بودم و حالا حضور در فیلمی که بتمن در آن حضور داشت، برایم خیلی عجیب بود اما زاک مرا قانع کرد.»

افلک در مورد شخصیت بتمن در این فیلم می‌گوید: «به نظرم بتمن نسخه امریکایی هملت است. باید بپذیریم این نقش با تفسیرهای متفاوتی توسط بازیگران بازی می‌شود.» او در این فیلم نقش بتمنی را ایفا می‌کند که به‌مراتب از بتمن سه‌گانه «شوالیه تاریکی» خسته‌تر است: «او در پایان مسیرش و شاید هم در پایان زندگی‌اش قرار دارد و این احساس درباره او وجود دارد.» اما در مورد جثه این دو شخصیت هم ملاحظاتی صورت گرفته. اسنایدر درباره این قضیه می‌گوید: «از این که بن از هنری بلندتر بود، خیلی خوشم آمد. به نظرم سوپرمن باید با وجود این که خیلی از بتمن قوی‌تر است، از پایین به او نگاه کند و سایه بتمن را همیشه روی خودش حس کند.»

کارگردان بعد برای نقش دایانا پرنس/واندر وومن (زن شگفت‌انگیز) سراغ گال گادوت رفت که سابقه بازی در فیلم هفتم «سریع و خشمگین» را داشت. شاهزاده دایانا برای علاقه‌مندان قصه‌های مصور به ‌عنوان شاهزاده آمازون در فیلم «واندر وومن» مطرح است. او نخستین ابرقهرمان زن خواهد بود که فیلمی بر اساس شخصیت خودش خواهد داشت. پتی جنکینز، کارگردان فیلم خواهد بود. گادوت درباره این فیلم می‌گوید: «به نظرم زمان آن رسیده بود که یک زن، قهرمان فیلم ابرقهرمانی باشد و فیلمی به نام خودش داشته باشد.»

اسنایدر و کریس تریو (فیلمنامه‌نویس «آرگو») بازنویسی نهایی را روی فیلمنامه «بتمن در برابر سوپرمن» انجام دادند. آن‌ها خودشان را در اتاقی حبس کرده بودند و طرح‌های گرافیکی‌شان در مورد سکانس‌های مختلف فیلم را بررسی می‌کردند. اسنایدر درباره آن روزها می‌گوید: «کریس صحبت می‌کرد و من نقاشی می‌کردم، درست مثل زمانی که فیلم‌های صامت کار می‌شد. ما برای این کار از تخیلمان استفاده می‌کردیم و البته برخی از کارهای کلاسیک در این زمینه ازجمله کمیک «شاهزاده تاریکی بازمی‌گردد» فرانک میلر (1986) را هم در نظر می‌گرفتیم.»

اما رویارویی این دو شخصیت با رویکردی فلسفی همراه بود. در یکی از صحنه‌ها در غار بتمن، بروس وین درباره انگیزه‌اش برای حمله‌ای پیش‌دستانه به سوپرمن در مقابل شانس اندک برای نابودی بشریت به آلفرد شکاک توضیح می‌دهد. این‌ گونه رویکردها، بازیگری چون جرمی آیرونز 66 ساله را ترغیب کرد که در این فیلم بازی کند: «اصلا فکر نمی‌کردم تحت تاثیر فیلمنامه قرار بگیرم و در واقع باید به بازی در این فیلم افتخار کنم.» هفت سال از زمانی که «آیرون من» با فروش خیره‌کننده‌اش موج فیلم‌های ابرقهرمانی هالیوود را به راه انداخت و استراتژی بقای هالیوود شد، می‌گذرد. فروش فیلم جدید «انتقامجویان» به ‌اندازه‌ای بود که می‌توان با آن بخشی از یک کشور اروپای شرقی را خریداری کرد. اسنایدر درباره دوام این شرایط می‌گوید: «اگر این ژانر درباره ما و بقای انسان صحبت کند که امیدوارم فیلم‌های آینده هم این‌چنین باشند، فکر می‌کنم تاریخ مصرفی نباید برای آن‌ها قائل شد ولی اگر مراقب نباشیم، این‌گونه فیلم‌هایی که بازاریابی گسترده‌ای می‌شوند، می‌توانند در مقطعی دچار مشکل شوند. باید مراقب آن‌ها باشیم.»

اما رویکردها نسبت به قهرمانان قصه‌های مصور همیشه بدون مشکل نبوده‌اند. زمانی که فیلم «مرد فولادین» اسنایدر اکران شد، یکی از انتقادها به فیلم، ایجاد فضای فاجعه‌آمیز و از بین رفتن نیمی از متروپولیس و کشته شدن عده زیادی حین نبرد سوپرمن و ژنرال زود بود. اسنایدر در مورد این قضیه می‌گوید: «واقعا از این ماجرا متعجب شدم، چون فلسفه سوپرمن برای من همین بود. شما نمی‌توانید انتظار داشته باشید ابرقهرمان شخصیت‌های منفی را شکست دهد و تبعاتی هم نداشته باشد. درباره برخی از همین فیلم‌های ابرقهرمانی جوک‌های زیادی ساخته می‌شود، چون درگیری‌های زیادی انجام می‌شود و هیچ‌کس هم کشته نمی‌شود.» اکنون علاقه‌مندان قصه‌های مصور در انتظار دیدن فیلمی هستند که در آن دو قهرمان افسانه‌ای انتشارات دی‌سی کامیکس برای اولین بار روی پرده بزرگ کنار هم قرار می‌گیرند. شخصیت‌های مجموعه قصه‌های مصور «سوپرمن» را جری سیگل و جو شاستر خلق کرده‌اند و شخصیت‌های «بتمن» توسط باب کین خلق شده‌اند.

ایمی آدامز در نقش لوییس لین، لارنس فیشبرن در نقش پری وایت، دایان لین در نقش مارتا کنت، جیسن موموا در نقش آکوامن، هالی هانتر در نقش سناتور امریکایی و مایکل شانون در نقش ژنرال زود از دیگر بازیگران «بتمن در برابر سوپرمن» هستند که از ابتدای تولید با تغییرات زیادی همراه بود. عنوان فیلم تا مدت‌ها مشخص نبود. گذشته از این، ابتدا گفته شده بود فیلم 17 ژوئیه 2015 اکران می‌شود، بعد اعلام شد 6 مه 2016 روی پرده سینماها می‌رود و سپس تاریخ اکران فیلم بار دیگر تغییر کرد.

● پرده سینما، ترجمه این گزارش را برای انتشار از روزنامه صبا برگزید.