پیمان عباسینیا
هر پنجشنبه، طعم سینما را در پرده سینما بچشید!
با طعم سینما، سینما را از دریچه ای تازه ببینید!
نقد و بررسی فیلمهای مهم تاریخ سینما در طعم سینما
Léon
عنوان دیگر: The Professional
كارگردان: لوک بسون
فيلمنامه: لوک بسون
بازيگران: ژان رنو، ناتالی پورتمن، گری الدمن و...
محصول: فرانسه، ۱۹۹۴
زبان: انگلیسی
مدت: ۱۱۰ دقیقه
گونه: جنایی، درام، هیجانانگیز
بودجه: ۱۶ میلیون دلار
فروش: بیشتر از ۴۵ میلیون دلار
درجهبندی: R
■ طعم سینما - شمارهی ۱۲۷: لئون (Léon)
دقیقاً ۲۰ سال قبل از اینکه از لوک بسون خزعبلی بهنام لوسی (Lucy) [محصول ۲۰۱۴] اکران شود، فیلمی ساخت که بیبروبرگرد موفقترین اثر کارنامهی سینمایی اوست: لئون، ساختهی پرطرفدار [۱] آقای بسون که از ۱۹۹۴ تاکنون، هم خودش و هم کاراکتر[های] اصلیاش الگوی بسیاری از فیلمها قرار گرفتهاند و تا دلتان بخواهد به آن ارجاع داده شده و میشود. لئون، موسیقی متناش و ترانهی پایانیاش نزد سینمادوستان ایرانی محبوبیت خاصی دارد.
«پس از قتلِعام خانوادهی ماتیلدای نوجوان (با بازی ناتالی پورتمن) توسط پلیس فاسدی بهاسم استنسفیلد (با بازی گری الدمن) و داروُدستهاش، دخترک که تصادفاً جانِ سالم بهدر برده به همسایهی مرموز و منزویشان، لئون (با بازی ژان رنو) پناه میبرد. ماتیلدا که هیچ فکری بهغیر از گرفتنِ انتقام خون برادر خردسالاش ندارد، درمییابد که لئون آدمکشی حرفهای است...»
لئون صاحب کاراکترهایی است که در ذهن مخاطب ماندگار میشوند؛ مزیتی ناشی از فیلمنامه و شخصیتپردازیای پرجزئیات. البته لوک بسون بیشتر برای لئون و ماتیلدا وقت صرف میکند و در ارتباط با استنسفیلد، گویی روی خلاقیت بازیگر حساب ویژهای باز کرده است. لئون و ماتیلدا از نامتعارفترین زوجهای عالم سینما هستند؛ هنر آقای بسون بهنظرم نه در شکل دادن این رابطهی نامعمول بلکه در بهسلامت عبور دادناش از لبهی پرتگاهِ ابتذال است.
همانطور که امکان ندارد لئون و ماتیلدا را دوست نداشته باشید، ممکن نیست از استنسفیلد تنفر پیدا نکنید! گری اولدمن در این نظرگیرترین نقشآفرینیِ سینماییاش یک هیولای بیشاخوُدم و هیستریک را جوری جذاب بازی میکند که اگر بازیگر باشید، احتمالاً بعد از دیدناش وسوسه خواهید شد در همان اولین پیشنهادی که بهتان میشود، ادایش را دربیاورید و تیکهای عصبیاش را ایرانیزه کنید! لئون در رزومهی کاریِ آقایان بسون و رنو بهمثابهی قلهای بود که بعد از آن هیچکدامشان نتوانستند حتی به دامنههایش هم برسند.
لوک بسون در لئون اگر دروغ به خورد مخاطباش میدهد، اگر بهعنوان نمونه لئون را به جنگ یک لشکر پلیس میفرستد، دروغی ظریف و هنرمندانه میگوید بهنحویکه تماشاگر با جانوُدل باورش میکند و لحظهای در صحتوُسقماش تردید به دل راه نمیدهد... و مگر سینما بهجز مجموعهای از دروغها نیست؟ لئون فیلمی مثالزدنی است چرا که میتواند توأمان دل مخاطبان عام و خاص را بهدست بیاورد.
لئون در بین علاقهمندان به سینما [چنانکه گفتم، بهویژه از جنس فارسیزبان و ایرانیاش!] از کفر ابلیس هم مشهورتر است! سرِسوزنی شک ندارم که میتوانید سینمادوستانی را پیدا کنید که همشهری کین (Citizen Kane) [ساختهی اورسن ولز/ ۱۹۴۱] و سرگیجه (Vertigo) [ساختهی آلفرد هیچکاک/ ۱۹۵۸] را ندیده باشند اما احتمال تماشا نکردنِ لئون چیزی نزدیک به صفر است!
لئون از دوستداشتنیترین ضدقهرمانهای سینماست. لئون از محبوبترینهاست اما از اولینها نه؛ او کم حرف میزند، تنهاست، از اصولِ خدشهناپذیرِ مختصِ خود پیروی میکند و یگانه مرتبهای که اصولاش را زیرِ پا میگذارد بهخاطر یک زن، یک عشق [گیرم از نوع کمسنوُسالاش] است و همین تخطی، کار دست او میدهد... اینها که برشمردم را در ضدقهرمانهای فراوانی دیدهایم اما در لئون اتمسفری جریان دارد که فیلم و طبیعتاً ضدقهرمانِ آن را از نمونههای قبل بهیادماندنیتر میکند.
در خلق اتمسفر مورد اشاره، المانهای مختلفی دخیل بودهاند که لابد با من همعقیدهاید برجستهترینهایشان [بدون ترتیب] اینها هستند: فیلمنامهی پرکشش و [حتیالامکان] عاری از حفره، بازیِ سمپاتیک و پر از ریزهکاریِ بازیگران محوری، اجرای قدرتمند صحنههای اکشن و درگیریها، موزیک متن همدلیبرانگیز و کاملاً در خدمت تصویر [گرچه بهخوبی "شنیده میشود" و بهخاطر سپردناش راحت است] و بالاخره شستهرفتگی و طراوتی که از فریمها بیرون میزند و انگار دلالت بر این دارد که یک کارگردانِ سرحال پشتِ دوربین بوده.
لئون آمیختهای از چند ژانر مختلف است: جنایی، تریلر، رُمانس، درام و... رگههایی هم از کمدی. این آمیختگی خوشبختانه به تغییرِ لحن منجر نشده است و با فیلمِ یکدستی طرفیم. ویژگی بعدیای که در لئون جلب توجه میکند، از ریتم نیفتادناش است؛ جذابیت فیلم طی تایمی حدوداً ۲ ساعته حفظ میشود. خب! تصور میکنم همین نکتهها که بهشان اشاره کردم، کافی باشند، از یک فیلمِ خوب دیگر چه میخواهیم؟!
پیمان عباسینیا
پنجشنبه ۲۶ شهریور ۱۳۹۴
[۱]: لئون در بین ۲۵۰ فیلم برتر IMDb، هماکنون صاحب رتبهی ۲۷ است؛ تاریخ آخرین بازبینی: ۱۷ سپتامبر ۲۰۱۵.
برای مطالعهی شمارههای دیگر، میتوانید لینک زیر را کلیک کنید:
■ نگاهی به فیلمهای برتر تاریخ سینما در صفحهی "طعم سینما"
انتشار مقالات سایت "پرده سینما" در سایر پایگاه های اینترنتی ممنوع است. |
|