جمعی از مستندسازان با مدیرعامل مرکز گسترش سینمای مستند وتجربی دیدار کردند.

به گزارش ایسنا، جمعی از فعالان عرصه‌ی سینمای مستند به دیدار محمد طباطبایی‌نژاد رفتند، حاضرین در این جلسه ضمن تشکر از مدیرعامل مرکز برای اعلام شفاف بودجه پروژه‌های میلیاردی و ضمن حمایت از مواضع‌اش، خواستار پیگیری حقوقی تخلفات به وجود آمده در مدیریت گذشته مرکز شده‌اند.

این دیدار با حضور محمد احسانی - رضا دریانوش - ناهید رضایی - حسن نقاشی - پژمان مظاهری‌پور- مهدی باقری - هادی آفریده - بابک بهداد - محمد صادق جعفری - و محمد جعفری در ساختمان مرکز گسترش سینمای مستند وتجربی برگزار شد.

طبق اعلام مستندسازان حاضر در این نشست، در ابتدا ناهید رضایی جلسه را آغاز کرد و ضمن خوش‌آمدگویی به مدیریت جدید مرکز ابراز امیدواری کرد که حرکت‌هایی که ایشان در بدو ورود شروع کرده‌اند، دنباله‌دار باشد و سیاست شفاف‌سازی نه فقط در مورد گروه قبل بلکه در عملکردهای جدید مرکز هم ادامه پیدا کند.

وی سپس از موقعیت دشوار زندگی و کار مستندسازان بخصوص در سال‌های اخیر صحبت کرد؛ مستندسازانی که نه تنها بی‌هیچ پشتیبانی سعی در ادامه زندگی حرفه‌ای خود داشته‌اند بلکه به اتهام جاسوسی و سیاه‌نمایی باید جوابگوی دستگاهای قضایی و انتظامی می‌بودند.

رضایی خواستار آن بود که مدیریت جدید تلاش کند تا جایگاه مستندساز که حرفه‌اش ایجاب می‌کند تا نظاره‌گر آسیب‌های اجتماعی باشد برای نهادهای دولتی و امنیتی توجیه شود.

این مستندساز سپس خواستار رفتار قانونمند و تعریف شده در بخش تولید و سرمایه‌گذاری مرکز شد و گفت: امیدوارم که باز گروه و دسته‌ای مُقرب‌تر از دیگران نشوند و امکان کار و تولید به شکل عادلانه در اختیار مستندسازان حرفه‌ای باشد.

رضایی خواستار توجه مدیریت مرکز به فیلمسازان زن و موضوعات زنان شد و گفت: امیدواریم، فضای مردانه معمولی که همیشه بر نهادهای دولتی حاکم است و راه را برای حضور بیشتر زنان تنگ می‌کند، این‌بار در مرکز گسترش حاکم نشود.

رضایی حضور طباطبائی نژاد را به عنوان مدیر مرکز بسیار مثبت ارزیابی کرد و اظهار امیدواری کرد: نشست‌هایی از این دست راه را برای مشارکت و همفکری بیشتر بین مستندسازان و مرکز گسترش هموار سازد.

محمد جعفری دیگر مستندساز حاضر در این نشست، درباره تاریخچه‌ شکل گیری مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی و لزوم رعایت مفاد اساسنامه مرکز از مدیرعامل جدید خواست از این پس بودجه سالانه مرکز را رسما اعلام کند تا مشخص شود برای سینمای مستند چه مقدار بودجه در سال،اختصاص داده می‌شود.

وی در عین حال گفت: البته لازم است، مرکز گسترش ماموریت‌ها و بخش‌های از اساسنامه ابتدائی خودش را نیز اصلاح و به روز کند.

این مستندساز همچنین از مدیرعامل مرکز خواست، خطوط قرمز مستندسازان را نیز روشن کند و تاکید کرد: باید تکلیف مستندسازان روشن شود، اینکه مستندسازان مجبور می‌شوند آثارشان را به شبکه‌های خارجی بفرستند، فقط به دلیل بی‌کاری، بی‌پولی وعدم حمایت از تولیدات مستند توسط ارگان‌های دولتی‌ست، در سالهای گذشته روند تولید فیلم مستند و کسب درآمد در مرکز گسترش تعطیل و گزینشی بوده است، تلویزیون هم با مستندسازان کار نمی‌کند، شبکه مستند هم به اتاق پخش مستندهای خارجی بی‌کیفیت تبدیل شده است و فروش مستند به شبکه‌های خارجی نیز ظاهراً جُرم شناخته می‌شود. در واقع آثار ما را در داخل نه می‌خرند و نه می‌گذارند که به خارج بفروشیم. حالا سوال من این است مستندسازان چگونه باید زندگی کنند و از کجا باید درآمد داشته باشند؟!

در ادامه محمد احسانی به بحث تولید در سینمای مستند پرداخت و تولید را ضرورت امروز سینمای مستند ایران برشمرد.

وی با اشاره به توقف روند تولید فیلم‌های مستند با کیفیت در سالهای اخیر بر اثر سیاست‌های مدیران سابق سینمای کشور و مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی، خواستار تشکیل کارگروه‌های حرفه‌ای در مرکز شد که به روند تولید حرفه‌ای در مرکز سرعت بخشیده شود.

احسانی همچنین از طباطبایی‌نژاد خواست به ساخت فیلم‌های مستند با موضوعات اجتماعی، محیط زیست و میراث فرهنگی در مرکز توجه ویژه شود.

این مستندساز در پایان سخنانش به موضوع برآورد بودجه تولید فیلم‌های مستند در مرکز اشاره کرد و توضیح داد: با توجه به تورم و گرانی‌های موجود امکان ساخت فیلم مستند با کیفیت با بودجه‌های پیشین غیرممکن است و مستندسازان امروز نیازمند اختصاص بودجه حرفه‌ای و در شان این سینما هستند.

مهدی باقری درباره مسائل حقوقی قراردادهای فعلی مرکز گسترش صحبت کرد و ضمن بیان جزییات قراردادها به انتقاد از درنظر نگرفتن حقوق تالیفی کارگردانان پرداخت.

او از مدیرعامل مرکز خواست با تشکیل کارگروه حقوقی متشکل از نمایندگان صنوف مستندسازان، تهیه‌کنندگان ونماینده حقوقی مرکز گسترش و وزارت ارشاد اسلامی اشکلات موجود در قراردادها رفع شود تا قراردادها علیه کارگردان‌ها تنظیم نشود و کارگردان بعنوان خالق اثر دارای حقوق مولف و فرهنگی فیلم نیز باشد.

باقری همچنین درباره شکل اقساط در قراردادهای مرکز توضیح داد: متاسفانه بودجه‌هایی که در گذشته به ما می‌دادند، آنقدرغیرکارشناسی بود که به سختی می‌شد یک فیلم را تولید کرد و همین بودجه کم را به 5 قسط تقسیم می‌کردند و به شکل قطره‌چکانی به پروژه بودجه می‌رسید و در نتیجه اثر و سازنده اثر به شدت آسیب می‌دید.

وی در پایان سخنانش پیشنهاد داد از این پس طرح‌های که در شورای تولید پذیرفته می‌شود با کارگردان یا پژوهشگر آن طرح همزمان با قرارداد تولید، پیش قرارداد پژوهش منعقد گردد و برای حمایت از مستندسازان در قراردادها بَندی تحت‌عنوان «دریافت حق رایت از پخش یا نمایش فیلمها» به مستندسازان اختصاص داده شود، این کمک کوچکی ست تا مولفین بتوانند به حیات حرفه‌ای و اجتماعی خود ادامه دهند.

محمد صادق جعفری نیز درباره مشکلات تولید و قراردادها گفت: از دوره مدیریت گذشته مرکز، تعدادی قرارداد با مستندسازان مُنعقد شده اما به دلیل نگاه غیرِ حرفه‌ای که در تصویب مبلغ برآوردها وجود داشته امروز این پروژه‌ها نیمه‌کاره رها شده‌اند. هم اکنون مستندسازان زیادی هستند که توان ادامه تولید پروژه‌هایشان را به هیچ شکل ندارند. ضمنا تورم موجود در جامعه باعث شده هزینه‌های تولید به شدت بالا برود و به همین دلیل برخی پروژه‌ها نیز متوقف شوند. به نظر می‌رسد برآوردهای پیشین برخی پروژه‌های مستند به اصلاح نیاز دارند.

وی با اشاره به جایزه صندوق سینمای مستند تاکید کرد که در مورد این جایزه، پژوهشی در کارگروه سند چشم‌انداز انجمن مستندسازان سینمای ایران انجام شده که می‌تواند مفید باشد اما هنوز فاصله زیادی بین صندوق پیشنهادی سینمای مستند و جایزه سینمای مستند وجود دارد.

جعفری از طباطبایی‌نژاد خواست سیاست شفاف اتاق شیشه‌ای را ادامه دهد و گفت: تا زمانی که این سیاست در مدیریت مرکز وجود دارد، فعالان سینمای مستند همراه، وی خواهند بود.

پژمان مظاهری‌پور سخنانش را اینگونه آغاز کرد: همه مستندسازانی که اینجا آمده‌اند، دغدغه معیشت دارند و نگران بیکاری و عدم امنیت شغلی خود هستند. به همین دلیل اول مشکل‌های خود را طرح می‌کنیم و بعد راه‌حل‌هایی برای آن داریم.

وی ادامه داد: یکی از راه‌هایی که می‌توان به سینمای مستند کمک کرد تأسیس صندوق حمایت از سینمای مستند است. در جشنواره سینما حقیقت صندوقی با عنوان حمایت از تولید مستند شکل گرفت که با بودجه‌ای اندک و با گام‌های نااستوار به مدت سه سال از تولید فیلمهای مستند حمایت می‌کرد که پس از سومین دوره برچیده شد. در اینجا پیشنهاد تأسیس صندوق حمایت از سینمای مستند به مرکز گسترش ارائه می‌شود تا با بودجه‌ای کافی و مشخص در سال و شورایی که از میان مستندسازان و تهیه‌کنندگان و پخش کنندگان فیلم مستند تشکیل می‌شود نسبت به تولید فیلم‌های مستند اقدام کند.

مظاهری‌پور خاطرنشان کرد: این صندوق می‌تواند بصورت ثابت و در طی سال از پروژه‌های مستند به صورت عام حمایت کند. برای طراحی این صندوق می‌توان اتاق فکری با حمایت مرکز گسترش تشکیل داد و با مطالعه الگوهای بین‌المللی و تجربه‌های داخلی و با همراهی کارشناسان اساسنامه آن را تدوین کرد. بواسطه این صندوق می‌توان امیدوار بود تا گشایشی در اقتصاد، تولید و پخش آثار سینمای مستند بوجود بیاید.

حسن نقاشی نیز به بیان مشکلات تهیه‌کنندگی در سینمای مستند پرداخت وضمن تاکید بر این نکته که متاسفانه تعداد تهیه‌کنندگان اصیل، کار آشنا و متخصص سینمای مستند بسیار اندک است، از مدیرعامل مرکز خواست برعملکرد تهیه‌کنندگانی که قراراست با مرکز همکاری داشته باشند، نظارت دقیق شود.

وی ادامه داد: چرا که برخی با سواستفاده از نام و عنوان تهیه‌کننده در این سالها مشکلات بسیاری را هم برای عوال فیلمهای تولیدی و هم برای سازمان سفارش دهنده به وجود آورده‌اند.

نقاشی خواستار شد که در هنگام برآورد بودجه در مرکز گسترش، فیلمسازان هم فرصت حضور در شوراهای برآورد را داشته باشند و بتوانند از برآوردشان دفاع کنند، او در ادامه یادآور شد: اتفاقی که در مدیریت پیشین در پشت درهای بسته می‌افتاد و عملا شورایی برای این کارها وجود نداشت و همه چیز به شخص مدیرعامل مرکز ختم می‌شد و در نتیجه هم دیدیم که بودجه‌های میلیاردی سینمای مستند به پروژه‌های تجاری بی‌ارزش واگذار شد.

بابک بهداد دیگر مستندساز حاضر در این جلسه درباره شکل اجرائی جشنواره سینماحقیقت از مدیرعامل جدید خواست ترتیبی دهد تا جشنواره به مانند دو دوره نخست به شکل حرفه‌ای خود بازگردد.

وی ادامه داد:بازنگری در آیین‌نامه جشنواره سینما حقیقت و لزوم دایر شدن دبیرخانه فعال دائمی جشنواره سینماحقیقت در طول سال، انتخاب دبیر جشنواره سینماحقیقت به شکل دائم، برگزاری ورک شاپ‌های حرفه‌ای با حضور چهره‌های برجسته بین‌المللی در حاشیه جشنواره و ... بخشی از خواسته‌های ما درباره جشنواره سینما حقیقت است. متاسفانه مدیران قبلی جشنواره بخش‌های جشنواره را بی‌دلیل زیاد کردند و این باعث شده است جشنواره از استانداردهای جهانی فاصله بگیرد.

بهداد همچنین خواستار چاپ مجدد نشریه سینما حقیقت شد که در دوره مدیریت محمد آفریده چند شماره آن منتشر شد ولی بعد جلوی انتشار این مجله تخصصی سینمای مستند را گرفته‌اند.

رضا دریانوش دیگر مستندساز حاضر در جلسه درباره گسترش سینمای مستند در کشور صحبت کرد، او گفت: سینمای مستند مثل هر کالای فرهنگی و تجاری براساس نظام عرضه و تقاضا شکل می‌گیرد. جامعه‌ی ما نشان داده که خواهان این محصول است.

او در ادامه لزوم استاندارد سازی درعرضه سینمای مستند را گوشزد کرد و گفت: نباید با وسایل از رده خارج، بودجه کم ، عوامل مُبتدی و موضوعات نازل مخاطب را از سینمای مستند تاراند.

دریانوش در عین حال مطرح کرد: سالهای بسیار سختی برما گذشت، مرکز گسترش تولیداتش را با مستندسازان حرفه‌ای تعطیل کرده بود و دیگر دستگاه‌های دولتی هم این فرصت را نمی‌دادند که مستندسازان جذب سرمایه داخلی یا خارجی داشته باشند.

او یادآور شد: مرکز گسترش در دوران محمد آفریده تلاش‌هایی جهت جذب سرمایه‌های داخلی و حتی خارجی بعمل آورد و پول‌های پراکنده را با اعتبار مرکز گسترش می‌آورد و در اختیار مستندسازان می‌گذاشت.

دریانوش در عین حال گفت: اما در دوره‌ای که گذشت، روند جذب سرمایه کاملا قطع شد و بودجه اندکی هم که قرار بود با آن فیلم مستند ساخته شود به پروژه‌های به اصطلاح فاخر میلیاردی اختصاص داده شد.

او در پایان لزوم ارتباط و جذب منابع داخلی وسرمایه گذاران بین‌المللی برای سینمای مستند ایران را ضروری و مهم برشمرد.

هادی آفریده ضمن جمع‌بندی موارد مطرح شده، گفت: در ابتدا برای پیشبُرد خواسته‌های به حق مستندسازان مرکز می‌تواند یک نگاه فرهنگی همراه با احترام داشته باشد، رویکردی که درگذشته به آن توجه نمی‌شد وعملا شاهد بودیم بعضی از مدیران به مستندسازان توهین می‌کردند. مرکز می‌تواند برای بهبود شرایط ضمن گفت‌وگو با صنوف سینمایی مرتبط ارتباط از دست رفته با بدنه فرهنگی سینما را به دست بیاورد. لزوم تمرکز فعالیتهای دولتی سینمای مستند در مرکز، اختصاص ردیف بودجه مناسب برای تولید فیلم مستند، حذف پروانه ساخت برای تولید مستند در بخش خصوصی، اکران منظم فیلمهای مستند درسینماها، پخش گسترده فیلمهای مستند در ویدئو رسانه خانگی و ارتباط با دیگر سازمانها برای هموار کردن پُروسه مستندسازی بخشی از خواسته‌های ماست.

وی تصریح کرد: ما می‌خواهیم ضمن گفت وگو با مسئولین محترم مربوطه سوتفاهم‌های موجود درباره مستندسازان را برطرف کنیم و فکر می‌کنیم منشاء این سوتفاهم‌ها ازعدم شناخت ماهیت حرفه‌ای مستندسازی ریشه می‌گیرد، متاسفانه درگذشته مرکز به جای کمک به شناخته شدن چهره واقعی سینمای مستند پیش آمدِ علیه بعضی ازافراد فعالیت می‌کرده، یعنی عده‌ای با اتهام زدن و تُندروی چهره واقعی مستندسازان را مخدوش می‌کردند. دوره‌ای که بر ما گذشت دوره غیره حرفه‌ای‌ها بود، مستندسازان حرفه‌ای بیکار و افسرده بودند، درعوض افرادی اتوبوسی آمدند و بدون داشتن سابقه حرفه‌ای و با روابطی که داشتند به آسانی فعالیت می‌کردند و بودجه‌های کلانی می‌گرفتند که با سابقه و تجربه‌شان همخوانی نداشت.

وی ادامه داد: سابق بر این برای مستندسازی درمرکز یک نظام قانونمند وجود داشت که متاسفانه مدیران پیشین این اصول را نیز برهم زدند، آنها فراموش کرده بودند که مستندسازان نیز شهروند این کشور هستند و حق زندگی دارند و باید دَرآمد داشته باشند. آقای طباطبایی‌نژاد ورود شما درعرصه مدیریت کلان سینمای مستند این امید را به وجود آورده که با توجه به سوابقِ حرفه‌ای شما و شناخت دقیقی که از شرایط دارید فضای موجود را تغییر دهید. شاید همه حرفهای ما یک خواسته کلی را در برمی‌گیرد. لطفا شان حرفه‌ای و از دست رفته سینمای مستند را مجددا به آن بازگردانید.

بنا بر این گزارش، این جلسه در حدود 4 ساعت به طول انجامید و مدیرعامل مرکز گسترش سینمای مستند وتجربی ضمن پاسخ به تک تک موارد مطرح شده و توضیح درباره شرایط جدیدی که از این پس در مرکز حاکم می‌شود، قول داده است از خواسته‌ها و حقوق تضعیف شده مستندسازان دفاع و موارد مطرح شده را مورد بررسی کارشناسی قرار بدهد.