پرده سینما
همایون امامی مستندساز پیرامون طرح تشكیل كمیتهای برای بررسی فیلمهای كوتاه و مستند ارسالی به جشنوارههای دنیا نقطهنظراتش را مطرح كرد.
امامی در این یادداشت كه در اختیار بخش سینمایی ایسنا گذاشته نقطهنظراتش را اینگونه آورده است:
«چند سالیست که در زمینه فرهنگ و هنر با تصمیمات شتابزده و گاه خارج از منطقی روبرو میشویم. تصمیمهایی که برغم در پی داشتن بیاعتنایی اهل هنر، برای مقطعی گاه نه چندان گذرا، کندی خاصی در پیشرفت آن شاخه از هنر و فرهنگ ایجاد کرده است. بهعنوان نمونه کافیست به موقعیت سینمای مستند امروز ایران، تجربه برگزاری جشنوارههای سینماحقیقت و فجر از یک سو و بحرانی که صنعت نشر و کتاب ما را در بر گرفته اشاره کنیم. آیا تا کنون بر معضلاتی از این دست و پیامدهای خسران بار آن اندیشیدهایم، آیا همچنان به تکرار تجربههای تاریخی شکست خوردهی پیشین پرداختهایم.
صد سالی میشود که در این مملکت فیلم مستند تولید میشود. هرحرفهی دیگری که بود تا بحال برای خودش از اعتبار و ثبات اقتصادی ویژهای برخوردار شده بود. ثبات اقتصادی ویژهای که اهالی آن حرفه را در ادامهی فعالیت حرفه ایشان با احساس امنیت مالی و شغلی مواجه میکرد. اما باید از معاون سینمایی پرسید آیا ما در این مرز پرگهر،در چرخهی آزاد تولید، از حرفهای بنام مستندسازی برخورداریم؟ این که امروز مستندی ساخته شود؛ و سازندهاش بجای آغاز مستند بعدی ناگزیر از تحمل وقفههای کاری گاه چند ساله، و رویکرد به شیوههای معیشتی دیگر باشد که حرفه نشد. ایشان در این زمینه آیا تا کنون به فکر فرو رفتهاند؟ آیا هیچگاه بر آن بودهاند تا رئوس نظر و برنامههای یک سالهی خود را در حمایت از سینمای مستند – و نیز انیمیشن و فیلم کوتاه - در قالب دفترچهی منتشر کنند؟»
همایون امامی در بخش دیگری از نوشته آورده است:«سینمای مستند، کوتاه و انیمیشن امروزه به مثابهی اجزاء تفکیک ناپذیر سینمای ملی محسوب میشوند،ولی معاونت محترم سینمایی، هیچگاه حاضر نشده است سالانه هنگام انتشار سیاستهای سینمایی، فرهنگی دولت، در دفترچههای جداگانهای این شاخه از سینما را نیز به حساب بیاورد. تنها یک دوره چنین دفترچهای به صورت ناقص و ابتر منتشر و ظاهراً به نظرخواهی اهالی صنف مستند گذاشته شد؛ ولی تا کنون نه نتیجهی آن اعلام شد؛ و نه کسی از سرنوشت آن خبری پیدا کرد. آیا در مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی،که تنها نهاد دولتی موظف به حمایت از بخش غیر اکران سینمای ملی است، موقعیت بهتری حاکم است؟ زبان مفاهمه بکار گرفته میشود یا زبان ...؟ آیا وقتی برنامه و ساز و کاری حمایتی در میان نیست، اعمال محدودیتهایی از این دست نتایج مخرب خود را در کوتاه مدت آشکار نخواهد کرد؟ سالهاست که در فضایی محروم از هرحمایتی کار کرده و فیلم ساختهایم. سخت و ارزان. این را سرشت سینمای مستند و فنآوری دیجیتال به ما بخشیده است؛ ولی برای داشتن همین حداقل هم باید عقوبت شویم و انفعال پیشه کنیم؟
نامه اخیر معاونت سینمایی به مدیر مرکز گسترش سینمای مستند، را باید در چنین بستری ارزیابی کرد. و نباید روح حاکم بر آن را پدیدهی تازهای دانست. درها و حتی دریچهها باید بر روی فرهنگ غرب، که همواره فرهنگ دشمن تلقی شده بسته باشد. این حدیث تازهای نیست.
این هم که ما به اتکای فرهنگ و تمدن چند هزارساله امان در روند رشد فرهنگ جهانی میتوانیم از اعتبار و احترام و فعالیت مثمرثمری برخوردار باشیم، و بر فرهنگ جهانی بیفزائیم، اصلاً مهم نیست. مهم نیست ما فرهنگ و سینمای خودمان را از برکت این ارتباط روزآمد کنیم. به لحاظ نگرش اجتماعی، فلسفی، به لحاظ زیباییشناختی، به لحاظ تجهیزات مدرنی که قادرند بیان و نوع نگاه ما را به هستی و جهان پیرامون تغییر دهند. به یاری حضور فعال در این جشنوارههاست که میتوانیم در تعامل با آخرین دستاوردهای فکری و فرهنگی جهان غرب قرار بگیریم، و صرفاً بخاطر نفوذ چنین توهماتی که در سایهی تهدید و ارعاب عمل کرده و میکنند ما از پیشرفتهایی که در آن سوی آبها در زمینهی سینمای مستند روی داده و با سرعتی شگفتیآور پیش میرود دور بمانیم. آیا این پیامد، نباید خسران تلقی شود؟ آیا همواره باید در فیلمهایمان به ستایش نیمهی پر لیوان بپردازیم و از ترس اتهام سیاهنمایی، نیمهی خالی را به فراموشی بسپاریم؟ آیا نمیبایست قبل از گزینش چنین رویکردی به ایضاح تلقی خود از نیمهی خالی لیوان و مرز سیاهنمایی با واقعگرایی میپرداختیم؟
در این صورت باید پرسید طرح چند درصد این سیاهی در فیلم مستند سیاهنمایی تلقی نمیشود؛ واصولاً حدود و ثغور این سیاهنمایی کجاست؛ به هرحال این طرح اخیر برای تشكیل كمیتهای ویژه، جامعهی مستندسازان را از حق طبیعی خویش در زمینهی اطلاعرسانی- به عنوان یکی از وظایف فیلم مستند – محروم میکنند. اینطور هرکسی به هر فیلمی میتواند انگ سیاهنمایی بزند. این چه نام دارد ؟ قانون یا ... »
انتشار مقالات سایت "پرده سینما" در سایر پایگاه های اینترنتی ممنوع است. |
|