فیلمی در باب جهان های موازی / نقد و بررسی و خلاصه داستان فیلم عمو بونمی زندگیهای گذشته اش را به یاد می آورد

شصت و سومین دوره جشنواره بین المللی فیلم کن شامگاه یکشنبه با اهدای جوایز برگزیدگان به کار خود پایان داد و فیلم تایلندی عمو بونمی زندگی های گذشته اش را به یاد می آورد به کارگردانی آپیچاتپونگ ویراستاکول برنده جایزه نخل طلایی شد.

نشریه سینمایی هالیوود ریپورتر یادداشتی بر این فیلم منتشر کرده که ترجمه آن را در زیر می خوانید.

فیلم عمو بونمی زندگیهای گذشته اش را به یاد می آورد مانند اغلب آثار فیلمساز مولف تایلندی آپیچاتپونگ ویراستاکول در زادگاهش ایالت ایزان تایلند فیلمبرداری شده است. فیلم به طور همزمان سبک زندگی و اعتقادات مردم منطقه در باب همزاد گرایی و تناسخ به نمایش می گذارد.این جادوی سینمای نوین تایلند است که شگفتیهای عقاید فولکلور مردم این سرزمین را به تصویر می کشد. از آنجا که بازگشت مالی و فروش فیلمهای ویراستاکول هرگز برای او نکته ای تعیین کننده نبوده، برنده شدن جایزه معتبری چون نخل طلایی کن برای ادامه فعالیت این فیلمساز جریان گریز و جلب توجه جشنواره ها و کارشناسان سینما برای او اهمیتی حیاتی دارد.

داستان فیلم: بونمی که از نارسایی کلیوی به شدت در رنج است به زادگاهش در ایالت ایزان باز می گردد تا آخرین روز های عمرش را تحت مراقبتهای خواهر خوانده اش جن، خواهر زاده اش تونگ و یک خدمتکار برمه ای به نام جای سپری کند.

یک شب در حالی که اعضای این خانواده کوچک در تراس خانه مشغول استراحتند اشباح «هوای» همسر درگذشته بونمی و بون سونگ پسرش که سالهاست گمشده بر او ظاهر می شوند. بون سونگ برای بونمی تعریف می کند که چگونه عشقش به عکاسی او را به اعماق جنگلهای منطقه کشانده تا از ارواح میمونها عکاسی کند تا آن که خود نیز به یکی از این ارواح تبدیل می شود.

پس از این ملاقات نامنتظره و متافیزیکی بونمی احساس می کند که در زادگاهش غریبه است و باید آنجا را ترک کند. از آن به بعد حضور ارواح ناشناخته در اطراف بونمی زیاد می شود تا جایی که او احساس می کند زمان مرگش فرا رسیده است.

این فیلم با الهام از کتابی نوشته یک راهب بودایی که گفته های افرادی که مدعی به یاد آوردن زندگیهای قبلیشان ( در باور تناسخ مدار بودایی) بوده اند را ثبت کرده ساخته شده است. از سوی دیگر در فیلم بونمی بیماری خود را تاوان قتلهایی که در دوران کشتار کمونیستها در تایلند مرتکب شده و کشتن حشراتی که به مزرعه اش حمله کرده بودند می داند. از سویی ویراستاکول داستان فیلم خود را به شکل فانتزی یا ستایش آمیز مطرح نکرده و زندگیهای قبلی قهرمان خود بونمی را نیز به تماشاگرش نشان نمی دهد.اما غاری که به استراحتگاهش تبدیل شده در واقع مکانی است که در نخستین زندگی اش در آنجا به دنیا آمده است. نکته اساسی در ماجرای زندگیهای متعدد بونمی آن است که در آغاز به شکل (نه انسان ، نه حیوان ، نه مرد ونه زن) آفریده شده است.

از این رو ساختار فیلم و داستان زندگی شخصیت اصلی ماهیتی درونی، اساطیری و جاری در جهانهای موازی دارد. تصویر تناسخ از جمله دغدغه های اساسی آپیچاتپونگ ویراستاکول در فیلمهایش است و اساسا یکی از دلایل اصلی روی آوری او به سینما امکان نمایش زندگیهای موازی و ارتباط جهان انسانی با جهان ارواح است. شاید به همین دلیل است که این فیلمساز نماهای پایانی فیلم خود را به شیوه 16 میلی متری فیلمبرداری کرده است. شاید هم این تمهید ادای دینی باشد به شکلی از فیلمسازی که ویراستاکول آن را در نوجوانی تجربه کرده بود. حتی ترکیب شخصیتهای قصه فیلم از قبیل یک راهب بودایی و پیشخدمت برمه ای به طور کامل از فیلمهای پیشین این فیلمساز آمده و نشانگر ذهنیت او در باب تناسخ است.

لحن فیلمهای ویراستاکول کاملا تجربی و شخصی است. در واقع عمو بونمی ... کمتر از زبان دشوار سینمایی بهره جسته و از تکنیکهای  آوان گارد دوری می جوید و می کوشد با تماشاگرانی از فرهنگها و ملیت های گوناگون ارتباط برقرار کند.

ترجمه : مازیار فکری ارشاد

منبع: مهر