سعید توجهی

«قدیم ها به نزدیکی های عید که می رسیدیم بیش از ذوق کفش و لیاس نو، عیدی ها و پول نو، در انتظار فیلم های عید بودیم. در آن روزگار اقلاً در ده – دوازده سینمای عمده شهر، ده- دوازده تا فیلم مخصوص عید بر پرده می می آمد که ما دوست داشتیم همان روزهای اول همه را یکجا ببینیم و اتفاقاً گاهی وقت ها هم در یک روز دو-سه تا را می رفتیم و خلاصه هنوز چند روز از عید نگذشته بود که ما کلک فیلم های عید را کنده بودیم... برنامه های عید را معمولاً از بین تفریحی ترین فیلم ها انتخاب می کردند. کمدی های پر از خنده یا حادثه ای های پر ماجرا یا از آثار شرقی شمشیر بازی که در آن زمان مد بود و هالیوود پشت سر هم می ساخت.[1]

این روزهای آخر سال که پیشخوان دکه های مطبوعاتی پر شده از شماره های ویژه نوروز مجلات، می توان در اغلب بهاریه های نویسندگان سینمایی خاطراتی از فیلم دیدن در ایام عید را خواند و دریافت که در سالهای نه چندان دور سینما رفتن و فیلم دیدن در کنار دید و بازدیدهای عید یکی از تفریحات روزهای نوروز بوده است. گرچه در سالهای اخیر پر رنگ شدن حضور رقبای سینما مانند تلویزیون و یا سینمای خانگی و البته کیفیت فیلمهای روی پرده فرهنگ رفتن به سینما و تماشای فیلم روی پرده بزرگ را دستخوش تغییر ساخته است، اما برخی تجربه های موردی نشان داده که در اکران فیلم اگر گروه مخاطب با توجه به زمان اکران درست تشخیص داده شود، فیلم روی پرده تماشاگر گریزان از سالن را به آن برگردانده و روی صندلی خواهد نشاند.

به همین دلیل اکران نوروز سینماها همیشه مورد توجه فیلمساز ، تهیه کننده و مخاطب بوده است و گمانه زنی و بحث و جدل در باره آن بعد از جشنواره فیلم فجر شروع می شود. امسال با اعلام پنج فیلم اکران نوروزی با عنوان انتهای خیابان هشتم، قلاده های طلا، فیتیله و ماه پیشونی، زندگی خصوصی و گشت ارشاد دوباره بحث ها اوج گرفت، که عمده اعتراض ها به مشخص نبودن ملاک این انتخابها مربوط می شد. امسال گرچه دست سینمای ایران از فیلم خوب و سرگرم کننده با پیش بینی برای فروش بالا پر نبود، اما در همین حالت هم اگر شورای صنفی نمایش دو ملاک زمان و نوع مخاطب را در نظر می گرفت و گوشه چشم و احترامی هم برای نظرات کارشناسان داشت می توانست انتخاب های بهتری برای این ایام داشته باشد.

از پنج فیلمی که از امروز روی پرده سینماها به عنوان اکران نوروزی شاهد خواهیم بود دو فیلم انتهای خیابان هشتم  اصلاً در جشنواره فیلم فجر حضور نداشت و فتیله و ماه پیشونی هم در بخش آیینه سینمای ایران به نمایش درآمد. بنابرین هیچ گمانه زنی و پیش بینی از سوی کارشناسان برای فصل مناسب اکران آنها وجود ندارد. گشت ارشاد هم صرف نظر از اینکه فیلم خوب یا بدی باشد، اگر قرار به رده بندی سنی فیلم براساس صحنه های خشن و همچنین بکار بردن لغات نامناسب باشد به هیچ روی فیلمی مناسب برای مخاطبین سینما در ایام نوروز یعنی خانواده ها نیست. قلاده های طلا هم که سیاسی ترین فیلم سال لقب گرفته است، گرچه به عنوان یک فیلم ماجرایی می تواند در جدول اکران نوروز جای گیرد، اما آیا به راستی فیلمی با این «دوز» سیاسی برای این ایام مناسب است؟ ایامی که حتی فعالان این عرصه در تعطیلی به سر می برند و پس از یکسال مجادلات بی پایان سیاسی به خود، رسانه ها و مردم استراحت داده اند.

بنابراین در شرایطی که سینمای ایران از نظر دخل و خرج در وضعیت مناسبی قرار ندارد اینکه شورای صنفی که باید حافظ منافع این صنف باشد و در این شرایط  از کوچکترین روزنه ها راهی برای نجات این تن بیمار بیابد این چنین یکی از فصل های مناسب اکران را برباد می دهد جای تعجب و شگفتی دارد.

به مقدمه این نوشته برمی گردم و از عزیزان مسئول میخواهم که همه نکاتی که ذکر شد به کنار حداقل به فکر نوستالژی و خاطرات نسلی باشند که امروز در حال شکل گیری است. یکی دو دهه دیگر مثلاً در شماره ویژه نوروز سال  ۱۴۱۰ مجلات سینمایی نویسنده نگونبخت از کدام حال و خاطره خوب که تماشای فیلمهای نوروز  ۱۳۹۱ برایش با هوای بهاری  به همراه داشته بنویسد و لذت آن ایام را با خواننده آن زمان قسمت کند؟!

[1]-فیلم های عید، رویاهای تمام نشدنی- پرویز نوری، ماهنامه هنر و ادبیات تجربه، شماره 10 -فروردین 91