پرده سینما

افق های روشن پیش روی جشنواره بیست و هشتم فجر

پرده سینما

 


 

 

 

 

 

 

 

 

جشنواره سال 1388 گامی رو به جلو

با آغاز شدن شمارش معکوس یک ماهه برای آغاز جشنواره فجر، و بر اساس بررسی های انجام شده، به نظر می رسد امسال جشنواره فیلم فجر افق های روشنی پیش روی داشته باشد. اگرچه هنوز یک ماهی به برگزاری جشنواره مانده، اما به نظر می رسد امسال در سطحی بالاتر از سال گذشته شاهد برگزاری به سامان و مرتب جشنواره فجر باشیم. البته وقتی از «جشنواره» صحبت می کنیم حتماً می دانیم یک «جشنواره» از سه رکن تشکیل می شود: الف)کیفیت فیلم ها ب)برنامه ریزی اجرایی ج)داوری

 

الف)کیفیت فیلم ها؛ جشنواره فجر مسئول کیفیت فیلم ها نیست

مراسم اختتامیه بیست و هفتمین جشنواره فجر- عکس از دزفولی زاده-  جشنواره فجر در وهله اول یک جشنواره داخلی است و شور و التهاب و هیجانات آن بیشتر مربوط به تولیدات سینمای ایران است. البته در طول سالیان گذشته بخش «بین الملل» و حتی «داوری بین الملل» نیز به جشنواره فجر اضافه شده است. اما این ها جزو تزئینات جشنواره فجر هستند و رکن اصلی جشنواره فجر را بخش «سینمای ایران» تشکیل می دهد. به این ترتیب جشنواره فجر در سمت و سوی جشنواره های اروپایی مثل «کن»، «ونیز»، و «برلین» حرکت نمی کند. حتی شباهتی به رویکرد «جشنواره جهانی فیلم تهران» که در دهه 1350 در ایران برگزار می شد ندارد. چراکه رویکرد چنان جشنواره هایی کشف فیلم های پیشرو یا به هر نحو شایسته توجه در سینمای «جهان» است. خواه آن فیلم ها در فرانسه و ایتالیا و آلمان ساخته شده باشند، خواه در آمریکا، چین، کره جنوبی، مصر، هندوستان، لهستان، بلغارستان، فنلاند، یا هر کشور دیگری در دنیا. به این ترتیب این جشنواره ها فیلم های مورد نظرشان را کشف می کنند و بعد با جایزه دادن به آن فیلم ها و کارگردانان شان به این تفاخر می کنند که فلان استعداد یا بهمان فیلم آن سوی جهان را مورد شناسایی و تقدیر قرار داده اند.

حرکت جشنواره فیلم فجر، از جهتی به خط مشی جایزه «اسکار» شباهت دارد. جایزه اسکار متوجه فیلم های ملی و تولیدات درون مرزی ایالات متحده آمریکاست و نه فیلم های بلغاری، چینی، یا ایتالیایی. به جز یک بخش کوچک «بهترین فیلم خارجی»، بقیه جوایز اصلی و جنجال برانگیز آن به تولیدات درون ایالات متحده و یا فیلم های انگلیسی زبان که معمولاً در کانادا یا انگلستان تولید می شوند و البته پخش آنها به وسیله یک کمپانی آمریکایی انجام شده است اختصاص دارد. در جشنواره فجر هم توجه اساسی متوجه تولیدات سینمای ایران است.

بحثی که معمولاً هر سال با جشنواره فجر همراه می شود، بحث «بهتر» یا «بدتر» بودن آن نسبت به سال یا سال های گذشته است. این بحث معمولاً متمرکز بر کیفیت فیلم هایی است که در جشنواره آن سال شرکت دارند. وقتی دسته ای از کارگردانان صاحب نام در جشنواره فیلم داشته باشند، یا کارگردانان دیگری فیلم های خوبی به جشنواره ارائه داده باشند، جشنواره آن سال «خوب» و در غیر این صورت «بد» ارزیابی می شود. اما از آنجا جشنواره فجر به سبک جشنواره هایی مثل «کن» و «ونیز» جشنواره ای نیست که از اقصی نقاط جهان فیلم پذیرش کند و تمرکز آن بر فیلم های خارجی باشد، بنابراین این معیار داوری نمی تواند صحیح باشد. جشنواره فجر آئینه ی تولیدات یک سال سینمای ایران است. اما مسئول کیفیت فیلم های تولید شده در کشور نیست. کیفیت فیلم های تولید شده در یک سال تابع متغیرهای مختلفی است. متغیرهای اقتصادی، متغیرهای اجتماعی، متغیرهای سیاسی، متغیرهای فرهنگی، و سیاست های کلان نهادها و وزارتخانه های مختلف. برآیند این متغیرها منجر به این می شوند که در طول یک سال تولیدات سینمای ایران به لحاظ کمی یا کیفی ارتقاء یا تنزل پیدا کنند. و جشنواره فجر ویترینی است برای دیده شدن این فیلم ها. مسئول ارتقاء یا انحطاط کیفی شان نیست.

 

ب)جشنواره فجر و مدیریت امور اجرائی

در هر جشنواره ای بخش اجرائی از مهمترین ارکان است. بخشی که شامل برنامه ریزی اکران فیلم ها، ساماندهی سینماهای نمایش دهنده ی فیلم ها، پذیرائی یا اقامت از مهمانان داخلی یا خارجی، چاپ بولتن و بروشور، واگذاری بلیط یا کارت دعوت به مهمانان مختلف، برگزاری جلسات نقد و بررسی و مسائلی از این دست می شود. در جشنواره بیست و هفتم (بهمن 1387) این مدیریت امور اجرائی در بالاترین حد خود طی دوره های گذشته بود. این جهش غافلگیرکننده و البته امیدوار کننده بود. غافلگیر کنننده از این جهت که مسولان امور اجرائی توانستند در یک دوره زمانی یک ساله نه تنها کاستی های دو دوره ی گذشته را پر کنند، بلکه با جهشی چشمگیر این بخش را به بالاترین حد در دوره های گذشته برسانند. و امیدوار کننده از این نظر که امکان دارد این جهش در دوره بعد و جشنواره بیست و هشتم نیز رخ دهد. بر اساس خبرهای روابط عمومی بنیاد سینمایی فارابی، در جشنواره ای که پیش رو داریم شاهد یک جهش چشمگیر نسبت به سال گذشته خواهیم بود. افقی که پیش روی مسئولان اجرائی جشنواره بیست و هشتم قرار گرفته آنقدر وسیع هست که حتی دست یافتن به بخشی از آن نیز می تواند نوید بخش وارد شدن به مرحله ای جدید از بخش اجرائی جشنواره فجر باشد.

 

ج)جشنواره فجر و داوری

مراسم اختتامیه جشنواره بیست و هفتم فجر- عکس از دزفولی زاده -بنیاد سینمایی فارابیدر طول بیست و هفت دوره گذشته، تقریباً و تأکید می کنیم تقریباً داوری ها در جشنواره فجر با فقدان باریک بینی همراه بوده است. جشنواره فجر مسئول کیفیت فیلم های به نمایش درآمده در برنامه هایش نیست، اما مسئول داوری فیلم ها هست. اما داوری های بیست و هشت دوره گذشته عموماً با در نظر گرفتن ملاحظات شدید دولتی بوده (که این نقش بنیاد سینمایی فارابی را به عنوان متولی جشنواره بیشتر در معرض نقادی قرار می دهد). از سوی دیگر جشنواره فجر در بخش داوری به فیلم های پیشرو یا مستقل توجه نشان نداده است. علیرغم اینکه بخشی مثل «مسابقه فیلم های اول و دوم» از بخش های مداوم جشنواره بوده، اما این جشنواره معمولاً از کارگردانان جوان یا فیلم های پیشرو و مترقی حمایت نکرده و ترجیح داده از فیلم هایی معمولی تر با خطرپذیری کم تر حمایت کند. بنابراین نقش جشنواره فجر در معرفی و حتی حمایت معنوی از فیلمسازان جوان یا فیلم های مستقل بسیار اندک بوده. جشنواره زیر بار این مهم نرفته و معمولاً منتقدان و نویسندگان سینمایی از فیلم ها و کارگردانان مستقل حمایت کرده اند. مسئله مهم دیگر این است که داوری های جشنواره فجر معمولاً با فقدان باریک بینی همراه بوده است. این جشنواره در همان محدوده ای هم که قضاوت می کند، متوجه ظرایف نبوده است. هر بازیگر که گریم سنگین تری داشته «بهترین بازیگر» شناخته شده، و هر هنرپیشه ای نقشی مثلاً بیست سال بزرگ تر از سن اش بازی کرده بیشتر به چشم داوران جشنواره آمده. هر بازیگری نقش معتاد و مجنون و الکلی را بازی کرده شانس موفقیت بیشتری برای دریافت «سیمرغ» و «دیپلم افتخار» داشته، و هر کس که بلندتر گریه کرده و بیشتر فریاد زده صدایش بهتر شنیده شده و مقبول تر و شایسته تر جلوه کرده و شانس بالاتری برای فراخوانده شدن روی سکو پیدا کرده. جشنواره فجر به آدم های مستقل که در بخش های کوچک خصوصی فیلم ساخته اند، یا هنرپیشه هایی که تلاش کرده اند ظزیف تر و ماندگارتر بازی کنند بی مهری کرده است.

اما آیا این بخش نیز امسال دچار تحول خواهد شد؟ می شود امیدوار بود و در این شمارش معکوس، با امید به جشنواره بیست و هشتم فجر چشم دوخت.


 تاريخ ارسال: 1388/10/6
کلید واژه‌ها:

نظرات خوانندگان
>>>محمدرضا كلانتر:

تاكنون كمتر ديده ايم كه داوري هاي جشنواره فيلم فجر نقد شود. اميدوارم شما با ذكر موارد - و نه بطور كلي - اين كار را بكنيد.

0+0-

دوشنبه 7 دي 1388




فرم ارسال نظرات خوانندگان

نام (ضروري):
نظر شما (ضروري):
كد امنيتي (ضروري) :
كد امنيتي تركيبي از حروف كوچك انگليسي است. توجه داشته باشيد كه كد امنيتي به كوچك و بزرگ بودن حروف حساس است.