پرده سینما

ظاهری پرزرق و برق با نگاهی واپسگرا؛ نقد و بررسی فیلم «رخ دیوانه» ساخته ابوالحسن داوودی

موحد منتقم

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

نقد و بررسی فیلم «رخ دیوانه» ساخته ابوالحسن داودی

 

 

 

مضامین اخلاقی و اجتماعی رخ دیوانه واقعاً قدیمی و به شدت کلیشه ای هستند. داوودی با تمام پیشرفتی که نسبت به فیلم تقاطع داشته هنوز هم در شناخت نسل جوان جامعه‌اش لنگ می‌زند. نگاه او به پدیده‌ های امروزی «فیسبوک» و شبکه‌های اجتماعی نگاه کهنه‌ و منتقدانه‌ای‌ست و به اصطلاح نگاه پدربزرگانه است.

 

رخ دیوانه دائم به جای گول زدن مخاطب در حال دروغ گویی به اوست!

 

نقش آفرینی بازیگران فیلم نیز همه تکراری است؛ طناز طباطبایی عین نقش خود در فیلم مرهم را تکرار می کند، ساعد سهیلی مشابه کلاشینکف است، امیر محمد زند مانند سریال مثل شیشه پلیس شده است، بیژن امکانیان همان پدر شیک و ثروتمند اما مستاصل و درمانده تقاطع است و صابر ابر هم همان »صابر ابر» همیشگی است.

 

 

رخ دیوانه را شاید وفتی برای بار اول نگاه کنید به نظرتان فیلم خیلی خوبی بیاید، ولی اگر برای دومین بار به تماشای آن بنشینید متوجه می شوید که چقدر حفره های فیلمنامه ای دارد.

 

در انتهای فیلم «پیروز» که همان رخ دیوانه و راوی داستان  است می میرد! پس کل این داستان را  کی تعریف کرده است؟ مگر اینکه همزمان با پیشبرد داستان تعریف کرده باشد پس چرا بعضی جاها  خودش هم از داستان جا می ماند؟ شاید برای اینکه تماشاگر را گول بزند به خودش دروغ می گفته؟ بگذریم! رخ دیوانه است دیگر!

 

 

 

رخ دیوانهرخ دیوانه یک فیلم اپیزودیک با داستان‌سازی‌ هالیوودی است. این فیلم، مجموعه ای از کلیشه هایی است که با حداقل بداعت و خلاقیت در ایده پردازی با روکشی پر از زرق و برق ظاهری به تصویر کشیده شده اند. برای کسانی که فیلم های هالیوودی زیاد تماشا می کنند حل معماهای فیلم خیلی کار ساده ایست. دقیقاً از جایی که داستان کشته شدن نگهبان در ساختمان یک بار به دروغ گفته می شود کاملاً مشخص می شود که بقیه ماجرا هم دروغین است. رخ دیوانه تا حدودی من را یاد فیلم می دانم تابستان گذشته چه کردی انداخت. مخصوصاً وقتی همکار پلیس تماس می گیرد و می گوید ماجرا را از نزدیک دیده است. و همچنین فیلم  شباهت زیادی به فیلم  Cry Wolfدارد. در اصل فیلم رخ دیوانه مخلوطی از این دو فیلم است.

فیلم خیلی سریع شروع می شود.  داودی با بهره‌گیری از افکت‌های برگرفته شده از ماهیت تکنولوژی‌های نوین ارتباطی، ابتدای فیلم را با ریتمی تند – چیزی شبیه دنیایی که در شبکه‌های اجتماعی و نرم افزارهای چت در حال وقوع است – آغاز می‌کند. شخصیت های داستان یکی پس از دیگری به سرعت و مسلسل وار معرفی و سرگذشتشان بازگو  می شود؛ اما این معرفی فقط بینننده را گیج می کند،بدون  اینکه تأثیری در پیشبرد داستان  داشته باشد.

چند جوان متعلق به خانواده های ثروتمند که وجه مشترک همه آن ها «بی پدر و مادر» بودن است، یک گروه در فضای مجازی تشکیل داده اند. برخی از آن ها از شدت رفاه زدگی، برای تفریح و خوشگذرانی، ماشین های گران قیمت اعضای خانواده خود را به در و دیوار می کوبند و می خندند! اما در این میان دو جوان از طبقه کم درآمد با آن ها بُر می خورند و در ادامه داستان بین آنها یک شرط بندی اتفاق می افتد که سرنوشت تمامی آن ها را تغییر می دهد.

طناز طباطبایی در رخ دیوانهفیلمنامه رخ دیوانه شامل یک بستر قصه اصلی است و مجموعه ‏ای از خرده داستان ها که به طور موازی باهم جلو می روند. در طول روایت داستان و در فواصل زمانی مختلف، تغییر قضاوت‏ هایی شکل می گیرد و فیلم بارها تلاش می کند مخاطب را غافلگیر کند. تم اصلی داستان جذاب است. اینکه چه اتفاقی در انتها می افتد برای بیننده جالب است؛ ولی داستان های فرعی فیلم به تمامی ضعیف و «فیلمفارسی» وار هستند و فیلم را از نفس انداخته اند.

مضامین اخلاقی و اجتماعی رخ دیوانه واقعاً قدیمی و به شدت کلیشه ای هستند. داوودی با تمام پیشرفتی که نسبت به فیلم تقاطع داشته هنوز هم در شناخت نسل جوان جامعه‌اش لنگ می‌زند. نگاه او به پدیده‌ های امروزی «فیسبوک» و شبکه‌های اجتماعی نگاه کهنه‌ و منتقدانه‌ای‌ست و به اصطلاح نگاه پدربزرگانه است.

رخ دیوانه با وجود ظاهر پرزرق و برق اش نگاهی به شدت واپس گرا دارد. داوودی  عدم توفیق این نسل را هنوز هم در روایات کلیشه ای هزاران بار گفته شده می داند. هرزگی مادر، دروغگویی و ضعف پدر، طمعکاری برادر، فقر، نفرت طبقه فرودست از فرادست، فقدان والدین و ..! او سعی می کند انفصال بین دو نسل  در شمال تهران و جنوب آن را در «بی پدر بودن» آن ها بداند. و فرقی نمی کند که در این امتداد پدر مفقود باشد یا سایه ای از ترس درباره او وجود داشته باشد، یا او با یک کراوات شل منتظر برگشت دخترش از گردش باشد و یا چاقوی بی خطری برای پسرش به ارث گذاشته باشد. فیلم داستان های به شدت به دردنخور و خارج از ریتمی برای معرفی شخصیت هایش انتخاب کرده است. داستان مادر و پدر «غزل» خیلی دور از واقعیت است! اینکه مادری که برای پول ازدواج کرده، با اینکه عشقی به آن بچه ندارد بچه  اش را نگه داشته باشد، و پدر دنبال اقامت بچه را ایران می آورد تا بزرگ کند. از همه بدتر بخشی که «پیروز» را به دل خانه «ماندانا» می‌فرستد و راز آسیب‌دیدگی دختر و اعتیاد او را می‌گشاید است. حقیقتاً نیازی به بازآفرینی سکانسِ تجاوز آن غول بی‌شاخ و دم نبود! اینجاست که داوودی تیر خلاص را به پیشانی اثرش می‌زند. به راحتی می شد با تدوین مجدد بخش‌هایی از فیلم –مانند همین داستان «ماندانا» و مادرش و داستان «شکوفه»- را حذف کرد که نه تنها اتفاقی در داستان نمی افتد بلکه ریتم فیلم بهتر خواهد شد. تدوینگر رخ دیوانه همچنین نتوانسته بین سکانس های فیلم ارتباط برقرار کند و به همین دلیل فیلم را در 7 پرده  تعریف می کند. اما طوری که از پرده ی پنجم به بعد رمقی برای تماشاگر تا انتهای د استان نمی ماند.

رخ دبوانهدقیقاً از‌‌ همان سکانس که جمع تصمیم می‌گیرد داستانی خیالی را برای تماس‌ گیرنده‌ی تلفنی تعریف کند، فیلم دست خودش را برای تماشاگر رو می کند. با داستان دروغین این جمع، به آسانی می‌توان شک کرد که داستان قبلی هم که مسعود درباره‌ی درگیری‌اش با کارگر در خانه تعریف کرده بود دروغ است. مخصوصاً اینکه «مسعود» و «شکوفه» یک دفعه از میانه‌ی داستان غیب‌شان می‌زند و دیگر خبری ازشان نمی‌آید کاملاً مشخص می کند که تمام اتفاقات داستان زیر سر این دو نفر است. فیلم دائم به جای گول زدن مخاطب در حال دروغ گویی به اوست!

در فیلم های شاهکار از این دست مانند و سپس هیچ نبود (1945) رنه کلر، فیلمنامه نویس و کارگردان با دادن اطلاعات درست و بازی با ذهن مخاطب او را گمراه می کنند، ولی در فیلمی مانند رخ دیوانه کارگردان با دروغ گفتن می خواهد بیننده را فریب دهد و در پایان بگوید رو دست خوردی! در پرده ششم که دیگر کارگردان فقط می خواهد مخاطب را غافلگیر کند بدون اینکه به منطق داستانی توجهی داشته باشد. فصل ورود دوباره «شکوفه» به داستان و فهمیدن دلیل این ماجرا بسیار ساده انگارانه است. «شکوفه» انگیزه‌ی کافی برای انجام این توطئه چینی را ندارد و باج گیری‌اش از «ماندانا» برای بنگاه خیریه باور پذیر نیست؛ چه کسی را دیده اید برای کار خیر باج گیری کند؟! در ثانی زمینه چینی لازم در سکانس‌های قبلی برای حضور مجدد او در پایان داستان، وجود ندارد. دیدن «پیروز» و «مسعود» در شب حادثه، به فیلم الصاق شده است و قابل قبول نیست! 

نقش آفرینی بازیگران فیلم نیز همه تکراری است؛ طناز طباطبایی عین نقش خود در فیلم مرهم را تکرار می کند، ساعد سهیلی مشابه کلاشینکف است، امیر محمد زند مانند سریال مثل شیشه پلیس شده است، بیژن امکانیان همان پدر شیک و ثروتمند اما مستاصل و درمانده تقاطع است و صابر ابر هم همان »صابر ابر» همیشگی است.

نکته جالب این است که این فیلم برنده سیمرغ بلورین «بهترین فیلم» جشنواره فیلم فجر شده است که به نظر نگارنده باید به جای سیمرغ بلورین جایزه «زرشک بلورین» را می برد. فیلمی که یک داستان کلیشه ای هالیوودی را به کمک فیلمبرداری پر زرق و برق و کارگردانی قابل قبول تعریف می کند و دائم دروغ می گوید تا مخاطب را غافلگیر کند!

رخ دیوانه را شاید وفتی برای بار اول نگاه کنید به نظرتان فیلم خیلی خوبی بیاید، ولی اگر برای دومین بار به تماشای آن بنشینید متوجه می شوید که چقدر حفره های فیلمنامه ای دارد. راستی در انتهای فیلم «پیروز» که همان رخ دیوانه و راوی داستان  است می میرد! پس کل این داستان را  کی تعریف کرده است؟ مگر اینکه همزمان با پیشبرد داستان تعریف کرده باشد پس چرا بعضی جاها  خودش هم از داستان جا می ماند؟ شاید برای اینکه تماشاگر را گول بزند به خودش دروغ می گفته؟ بگذریم! رخ دیوانه است دیگر!

 

 

در همین رابطه بخوانید


رخ آشفته؛ نقد و بررسی فیلم «رخ دیوانه» ساخته ابوالحسن داوودی. -کاوه قادری 


 


 تاريخ ارسال: 1394/1/16
کلید واژه‌ها:

نظرات خوانندگان
>>>shahix:

این دیگه اخرش بود اخه ساعد کجا شبیه نقشش تو کلاشینکف بازی کرده

1+2-

سه‌شنبه 2 خرداد 1396



>>>ش.ن:

نقد خیلی تند و مغرضانه بود .. به نظر من فیلم جالبی بود ..

1+2-

چهارشنبه 22 دي 1395



>>>مریم:

نقدتون خیلی خوب بود موافقم باهاتون ممنون

3+2-

شنبه 20 شهريور 1395



>>>عشق سریال ایمان :

سلام! به نظر من خعلی عاااااااالی بووووووووووود... موضوع اجتماعی خیلی خوبی داشت، بازیگراش هم که همه عالی بودن، تاثیر گذار هم بود و من بعضی جاها بغض می کردم، ولی خب شاید میتونست پایان بهتری داشته باشه...

1+2-

شنبه 26 تير 1395



>>>حمید 777:

دوست منتقد نقدت بد نبود ولی نباید انقدر ایرادات بیخود بگیری که خطر اسپویل حالا مثلا تو امریکن بیوتی مگه کوین اسپیسی اخر فیلم داستانو تعریف نمیکنه ؟ اون وقت تو اومدی میگی مگه مسعود زنده بود که اینارو تعریف میکرد!!! به نظر من که شاهکار بود

3+2-

يكشنبه 15 فروردين 1395



>>>میلاد:

بسم الله میلاد بدی نبود میتونه یه شروع باشه اما امیدوارم که شروعی باشه که به سمت + گام ور میداره نه اینکه یه الگو بشه برای بقیه از نقد کننده فیلم ممنونم که دقت کردن اما بعضی جاهاش یکم تند رفتن و تازه یه چیزی هم فراموش کردن که قید کنن اونم اینکه به لیست بلند بالای فیلمهایی که ازشون تقلید شده فیلم crank با بازی jason statham اضافه کنن و ایده پایان پذیری فیلم از تیکه انتهایی این فیلم گرفته شده.ضمنا با تمام کم وکاستی های فیلم نامه و . . . باید بگم تنها کسانی خطا نمی کنند که کاری انجام نمیدهند! واز سازنده و عوامل فیلم متشکرم که در مورد فضا های مجازی فیلمی ساختند تا بابی بشه برای فیلمسازها و... ی دیگه تا بتونن به موضوعات مختلف و جنبه های این موضوع ونگاه های دیگه بپردازند. و اینکه خوبه اگه میخوان فیلم تاثیرگزاری بسازن از تخصص های آکادمیک مثل روانشناسا جامع سناسا و . . . استفاده کنن تا تاثیر و انتقال مفهوم بیشتری داشته باشه. در پناه حق.

3+1-

چهارشنبه 12 اسفند 1394



>>>سارا:

درسته فیلم پر از نقصه و ایراداتی هم که اشاره شده واقعا درسته ولی باید در نظر بگیریم که توی تاریخ سینمای ایران این فیلم اولین فیلم در نوع خودش بود. پس نباید با فیلمای هالیوودی مقایسه بشه. اما همین میتونه یک استارتی برای این قبیل فیلما اما با کیفیت و محتوای بهتر باشه یه چیز دیگه این که برای تفریحو خوشگذرونی صابر ابر باشینو نمیکوبه به درو دیوار یه جورایی برای انتقام یا چجوری بگم صاف کردن اینکارو میکنه.

6+2-

پنجشنبه 1 بهمن 1394



>>>حمید م:

درود بر شما با این نقد. تمام داستان سر تقلب و دروغگویی راوی میچرخه و نه هوش فیلمنامه نویس.هم فیلم برتر جشنواره امسال و هم پارسال منو کلا از جشنواره های سینمای ایران ناامید کرد.

4+2-

يكشنبه 15 آذر 1394



>>>افسون:

پیروز آخر فیلم میگه "دروغهای من" و توی تیتراژ آخر هم میبینین ک هر کدوم دیالوگ خودشونو نوشتن یعنی اینکه دراصل داشتن داستان تعریف میکردن که اینجوری راوی بودن پیروز هم قابل درک میشه در کل فیلم خوبی بود.

4+4-

شنبه 14 آذر 1394



>>>سعید مهرپور:

ابوالحسن خان داودی یا به قول اهالی سینما حمید داوودی در سالهای پیش جریان ساز بود و آثار مهمی ساخت اما رخ دیوانه و پرداختن به جوانان آن هم در هشت قسمت از او بعید بود. فیلم بر پایه تم هزار بار تکراری دروغ میچرخد و دیگر هیچ اینکه به تماشاگر رکب بزنی چیز جدید نیست ، اینکه به جوانان بپردازی هم جدید نیست . در بازی ها هم تکرار میبینیم پس این همه جایزه برای فیلم بی خاصیت هیچ معنیاییی ندارد.

6+4-

سه‌شنبه 24 شهريور 1394



>>>داوود:

30ثانیه آخر فیلم خراب کرد

11+0-

شنبه 29 فروردين 1394



>>>amin:

از فیلم ایرانی دیگه چه توقعی دارید شما؟؟؟؟ با این همه محدودیت. خیلی هم خوب بود .درسته خیلی بهتر هم میشد بشه اما محدودیتها رو در نظر بگیرین،اینجا هالیوود نیست

12+3-

شنبه 29 فروردين 1394



>>>احمد برزگر:

یکی از فیلم های ضعیف جشنواره امسال بود که موقع اکران عمومی به همه توصیه کردم نبینن این مزخرف رو

6+7-

جمعه 28 فروردين 1394



>>>ساسان:

من فیلم رو دیروز دیدم و نشنیدم بگه داستان ساختگی!!گفت داستان زندگی من!بعد دوربین رفت تو فیس بوک!یعنی بچه های گروه داستان من رو میفهمن و میزارن تو گروه فیس بوک و کلی لایک میخوره

11+0-

جمعه 21 فروردين 1394



>>>mina:

خداییش سر کاری ترین فیلم ممکن بود! یارو با چاقو زد یعنی خودش احساس نکرد چاقو توی دسته اش فرو رفته؟ یا اون لندهور که تجاوز کرد؟این سینما درست بشو نیست

9+5-

جمعه 21 فروردين 1394



>>>Moh3n:

تو هم انگاری دقت نکردی آخر فیلم قبل تیتراژ بعد مردنش چی گفت پیروز ..... کل داستان فیلم ساخته شده ذهن پیروز بود ...یعنی پیروزی این وسط نمرده ... خودش قبل تیتراژ پایانی گفته "این داستان من (ساختگی من) میره فیسبوک کلی لایک میخوره و همه گیر میشه " پس نمیشه این قسمت فیلمو باگ در نظر بگیری ...

5+7-

چهارشنبه 19 فرورد¡



>>>سینا:

فیلم رخ دیوانه بسیار متفاوت و خوش ساخت و یکی از بهترین ها در سال های اخیر آن وقت شما می گویید واپس گرا متاسفم برای شما موحد جان ! فیلم نهاین زیبایی فیلمنامه نویس در ارائه و معرفی شخصیت ها و جزئیات داستان آن وقت شما هم نقد ! می نویسی متاسفم

10+8-

چهارشنبه 19 فرورد¡



>>>زاگرس:

قسمت مسعود و پیروز به بیننده دروغ میگفت!حوصله نداشتن یکم فکر کنن و بهتر بنویسن :))

3+7-

چهارشنبه 19 فرورد¡



>>>banafshe:

بابا انصافا فیلم بدی نبود. امتیاز من بهش شش و نیم از ده بود

21+8-

دوشنبه 17 فروردين 1394



>>>fj:

اصولا به تجربه ثابت شده به بنده هر چیزی که با اقبال عمومی در این سطح مواجه بشه ، الزاما یه برچسب اباذری می خوره بهش و لاجرم حیف از وقت و پول که حروم این فیلم بشه :))

16+6-

دوشنبه 17 فروردين 1394



>>>eli:

Like♡

12+4-

دوشنبه 17 فروردين 1394



>>>mansoureh:

رخ دیوانه را دیدم. راستش اول به خاطر امیر جدیدی و بعد صابر ابر دوست داشتم بروم سینما ببینمش. وقتی فیلم شروع شد کمی خورد تو ذوقم اما هی توی فیلم سورپرایز شدم. من منتقد نیستم ، خیلی هم سر از فیلم در نمی آورم ، اما این فیلم را دوست داشتم تو این بحبوحه ی سینما

25+4-

يكشنبه 16 فروردين 1394



>>>میلاد:

عجب سوتی گرفتین از فیلم!کل فیلم رفت زیر سوال خب

15+4-

يكشنبه 16 فروردين 1394



>>>فرناز:

رخ دیوانه اگه سی دی بود تو خونه نگاه میکردم مثلا از دو ساعت فیلم یک ساعت و چهل و پنج دقیقش رو میزدم جلو.

23+8-

يكشنبه 16 فروردين 1394



>>>nani:

صابر ابر واقعا دیگه داره تکراری میشه

21+6-

يكشنبه 16 فروردين 1394



>>>رسا:

مومنین و مومنات، بر شما باد دیدن فیلم رخ دیوانه. به نظر من، بهترین فیلمنامه تاریخ سینمای ایران. به این نقد هم توجه کنید

17+22-

يكشنبه 16 فروردين 1394



>>>میترا:

یک فیلم خوشساخت هم در این سینما ساخته میشود شما میکوبید اونو.من که بی نهایت از این فیلم لذت بردم

14+24-

يكشنبه 16 فروردين 1394




فرم ارسال نظرات خوانندگان

نام (ضروري):
نظر شما (ضروري):
كد امنيتي (ضروري) :
كد امنيتي تركيبي از حروف كوچك انگليسي است. توجه داشته باشيد كه كد امنيتي به كوچك و بزرگ بودن حروف حساس است.